Auteur: Radio 1, Maxine Rappé

1 op de 5 kankerpatiënten sterft niet aan de ziekte, maar aan ondervoeding. Dat blijkt uit cijfers van het UZ Brussel."De mensen zijn eigenlijk aan het verhongeren onder onze ogen", zegt Elisabeth De Waele, hoofd klinische nutritie bij UZ Brussel. Ze pleit voor een betere structurele aanpak.

Ondervoeding heeft een enorme impact op de behandeling van kankerpatiënten en het verloop van de ziekte. Het brengt onder andere spierafbraak en een verzwakt immuunsysteem met zich mee, wat de behandeling kan vertragen. Ook langere opnames zijn daardoor vaak aan de orde.

"Eigenlijk ondermijnt de ondervoeding de primaire behandeling", zegt Elisabeth De Waele, hoofd klinische nutritie bij UZ Brussel in 'Nieuwe feiten' op Radio 1. "Het gevolg is dat iets wat iemand anders wel zal overleven, voor jou wel fataal kan worden."

Schrijnende cijfers:

Uit onderzoek van het UZ Brussel waarbij 10.000 dossiers van kankerpatiënten werden onderzocht, blijkt dat 1 op de 5 kankerpatiënten niet aan de ziekte zelf overlijdt, maar aan de gevolgen van ondervoeding.

"We zagen ook dat 4 op de 10 mensen die een diagnose van kanker kregen, op dat moment al een vorm of risico had op ondervoeding. Spijtig genoeg werd maar bij 16 procent van die gevallen effectief een voedingsplan opgesteld", weet De Waele, die zelf aan het onderzoek meewerkte.

LUISTER:

In 'Nieuwe feiten' pleit Elisabeth De Waele voor betere voedingsondersteuning voor kankerpatiënten

Radio 1 Nieuwe Feiten 8min

Een nationaal onderzoek uit 2024 toont een gelijkaardige trend. "Opnieuw 4 op de 10 mensen hebben een risico op of zijn al ondervoed", zegt ze. "Na 6 weken consultatie en behandeling, en zelfs na 4 maanden behandeling, krijgt nog steeds meer dan helft van de mensen minder dan de helft van de voeding binnen dan ze nodig heeft. De mensen zijn eigenlijk aan het verhongeren onder onze ogen."

Die bevindingen stroken met internationale studies. "Ook bij andere populaties, zoals dialysepatiënten en kritiek zieke patiënten, is het een grote uitdaging om mensen goed gevoed te krijgen." Daar moet verandering in komen, vindt De Waele.

Onderfinanciering:

"Natuurlijk is de dokter voornamelijk bezig met de kanker te genezen en een goed plan op te starten. Die moet naar veel kijken: heeft de patiënt pijn? Wat is de sociale impact? Er zijn veel aspecten die samenkomen." Dokters kunnen onmogelijk alles in het oog houden, maar ze kunnen wél nauw samenwerken met diëtisten.

Al is dat in de praktijk niet altijd even simpel. "In grote centra zijn er tot 4 diëtisten voorzien om de mensen te helpen met smaakverandering, problemen met vertering… Maar 4 diëtisten voor een volledige dienst oncologie is niet voldoende. Dat maakt dat onze diëtisten elke dag keuzes moeten maken."

Mijn hart breekt als patiënten zeggen: 'Dokter, ik weet het wel, maar ik kan het financieel niet aan.'

Elisabeth De Waele, hoofd klinische nutritie bij het UZ Brussel.

"De bevoegdheid is verdeeld: wie is er nu verantwoordelijk? Maar het is ook ondergefinancierd. Er gaat terecht veel geld naar goede technologieën, zoals de nieuwste bestralingstoestellen." De Waele vergelijkt genezing met een weg die moet afgelegd worden. Nieuwe technologieën zijn als Ferrari's. "Maar de fiets, die er ook voor kan zorgen dat je als patiënt de weg mee kan afleggen, wordt vergeten en moet je zelf maar kopen."

In tegenstelling tot bijvoorbeeld kinesisten worden diëtisten namelijk niet terugbetaald. "Dat is dan 72,34 euro voor een uur. Sommige mutualiteiten komen wel tegemoet, ook bijvoorbeeld voor de bijvoedingen." Dergelijke speciale medische voeding kan patiënten een heel eind op weg helpen, maar wordt dus niet standaard terugbetaald.

"Mijn hart breekt als patiënten zeggen: 'Dokter, ik weet het wel, maar ik kan het financieel niet aan.'"

Gezocht: structurele aanpak:

"Als je goed gevoed in je operatie voor darmkanker gaat, heb je maar 4 procent kans om te sterven. Ben je ondervoed, is dat 23 procent", weet De Waele. De voordelen zijn op het niveau van de patiënt niet te betwisten.

Maar er is ook maatschappelijk gezien financieel voordeel te halen, benadrukt De Waele. "Met data uit België en Nederland is aangetoond dat wanneer je 1 euro investeert in een goed voedingsbeleid, je er 2,08 euro op terugwint door onder andere minder antibiotica en kortere verblijven in het ziekenhuis."

"De hekken moeten niet van de dam. Er moet een intelligent systeem achter zitten. In plaats van massaal wafels te bakken, geraniums te kopen en misschien de kroketten door te schuiven naar de kankerpatiënten, denk ik dat een structurele aanpak meer zoden aan de dijk kan zetten."

Bron: www.vrt.be