Auteur: Renate Curfs - .telegraaf.nl/nieuws

Door het groeiend aantal zelftests, scans en screenings is in de toekomst zo’n beetje iedereen ’ziek’ of ’bijna ziek.’ Daarvoor waarschuwt de Raad voor de Volksgezondheid en Samenleving (RVS) in een nieuw rapport. Er op tijd bij zijn is goed, zegt het. Maar er is een groot risico op overdiagnostiek. „Wie goed zoekt, vindt altijd iets.”

Steeds meer mensen maken gebruik van zelftests, scans en screenings. Dat doen ze als ze klachten hebben, maar ook als ze niets mankeren, stelt de Raad voor de Volksgezondheid en Samenleving.

Foto ANP/HH.

Steeds meer mensen maken gebruik van zelftests, scans en screenings. Dat doen ze als ze klachten hebben, maar ook als ze niets mankeren, stelt de Raad.

De bedoeling is uitzoeken of ze iets onder de leden hebben. Vaak gaan ze daarvoor langs bij een commerciële partij die dit soort medische onderzoeken aanbiedt.

Dat we vaker gebruikmaken van de technologische mogelijkheden in de zorg heeft zeker voordelen, stelt Jet Bussemaker, voorzitter van de RVS. Het kan gezondheidswinst opleveren en ergere problematiek voorkomen. Maar er zit volgens haar ook een keerzijde aan. „Als we niet oppassen, zijn we straks allemaal ziek of bijna ziek.”

Niemand komt volledig gezond uit zulke onderzoeken, vertelt Bussemaker. „Wie goed zoekt en veel medische testen doet, vindt uiteindelijk bij iedereen iets afwijkends.” Dit kan ertoe leiden dat mensen onnodig patiënt worden, zegt ze. Zo blijkt een derde van de mannen boven de 60 met prostaatkanker uiteindelijk te overlijden aan iets heel anders.

Zou je deze groep mannen screenen, zijn ze na de diagnose kankerpatiënt. „Met een verlaagde kwaliteit van leven vanwege bijvoorbeeld behandelingen die ze moeten ondergaan en de kans op ernstige complicaties”, zegt Bussemaker. Als er geen kanker was vastgesteld, hadden ze misschien nooit ergens last van gekregen.

Diagnoses voor ziekten die niet te behandelen zijn:

Ook krijgen mensen soms diagnoses voor ziekten die nog niet te behandelen zijn. Als voorbeeld draagt Bussemaker pre-Alzheimer aan. „Wat heb je daaraan als er nog niets tegen te doen is?” vraagt ze zich af. De uitdrukking ’baat het niet, dan schaadt het niet’ gaat volgens haar dan niet op.

„Het lijkt in de mode voortaan overal het woordje ’pre’ voor te zetten”, zegt Tijn Kool, hoogleraar Passende Zorg aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. „Daarmee creëer je een groep mensen die eigenlijk gezond is, maar zich vanaf dat moment patiënt voelt.” Hij begrijpt dat mensen zich medisch laten screenen. Ze zoeken zekerheid.

„Maar die vinden ze vaak niet”, zegt hij. De meeste testen roepen volgens hem alleen maar extra vragen op. Daarvoor is vervolgonderzoek nodig. En uiteindelijk blijkt dat je een aandoening hebt waar je eigenlijk nooit last van hebt. Kool pleit daarom voor veel minder testen. „Soms is het beter om iets niet te weten.”

De Raad hoopt dat de overheid nu meer onderzoek wil doen naar de keerzijden van screening. Verder is het belangrijk dat het zorgveld richtlijnen bekijkt op overmatige diagnostiek en waar nodig aanpast. Tot slot moeten zorgverleners in de praktijk zo terughoudend mogelijk zijn met diagnostiek.

Bron: www.telegraaf.nl