Susan Wichgers - redacteur zorg.

Een pakket met een ontlastingstest die wordt gebruikt voor het bevolkingsonderzoek naar darmkanker.

Foto: ANP.

Om het aantal kijkonderzoeken te verminderen, begint zorgaanbieder PoliDirect een abonnementsdienst op zelftests op darmkanker. Dat valt niet in goede aarde bij de Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen.

De maag-, darm- en leverartsen bij PoliDirect, een zelfstandig behandelcentrum met negentien locaties verspreid over het land, staan regelmatig voor een dilemma, zegt directeur Auke van der Wal. Patiënten zonder klachten worden door de huisarts soms toch doorverwezen voor een kijkonderzoek in hun darmen, omdat ze ongerust zijn. Hoe kun je, vroegen Van der Wal en collega’s zich af, de patiënt iets bieden zonder een onnodig kijkonderzoek uit te voeren?

Ze bedachten bij de poli daarom een tussenweg: het ‘darmgezondheidabonnement’, een jaarlijkse ontlastingstest waar de patiënt uit eigen zak voor betaalt. Daarvoor gebruiken ze dezelfde test die ingezet wordt bij het bevolkingsonderzoek naar darmkanker vanaf 55 jaar.

Onnodige onrust:

Dat de test in abonnementsvorm is, is volgens de directeur niet bedacht om extra geld te verdienen, maar om de betrouwbaarheid van de resultaten te garanderen. “Eén test is geen test, er zijn meerdere testen nodig om uit te sluiten dat een positieve uitslag niet vals-positief is. En we willen ook niet dat er mensen komen die één keer een test doen met een negatieve uitslag en daarna denken dat het goed is.”

Het abonnement is tegen het zere been van de Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen (NVMDL), die vindt dat zo’n testprogramma juist zorgt voor onnodige onrust en druk op de zorg. Er komen alsnog mensen onnodig terug voor een kijkonderzoek, legt voorzitter Manon Spaander uit, doordat er altijd vals-positieve resultaten uit zo’n programma kunnen komen. “Als we de zorg in Nederland toegankelijk willen houden, is het heel belangrijk dat we zorg leveren die zinnig en bewezen effectief is. Het aanbieden van deze testen bij mensen die geen klachten hebben is een beweging die daar haaks op staat.”

Vervroegen bevolkingsonderzoek:

Het idee van PoliDirect kwam in de openbaarheid door een foutje, waardoor het abonnement op hun website terechtkwam. Dat was nadrukkelijk niet de bedoeling, zegt Van der Wal. “We zitten niet te wachten op extra patiënten. Wat ons betreft is het alleen interessant als het een kijkonderzoek voorkomt.”

Dat argument slaat Spaander in de wind. “Als een kijkonderzoek niet zinnig is, is een ontlastingstest ook niet zinnig.” Wat een arts dan wel moet doen met een patiënt die daarom vraagt? “Een goed gesprek voeren”, vindt Spaander.

Ook het MDL Fonds is niet over het darmtest-abonnement te spreken. Volgens voorzitter Mariël Croon zou het zorgen voor ‘een tweedeling in de samenleving’. Wel pleit het fonds voor het vervroegen van het bevolkingsonderzoek naar 50 jaar. “Daar valt veel winst te behalen. En het is duidelijk dat mensen een grote behoefte hebben aan een test op darmkanker.”

Wie zoekt, die vindt:

De discussie over het abonnement op darmtests staat niet op zichzelf. In de zorg wordt al langer met argusogen gekeken naar de overdaad aan (zelf)tests en screeningsmogelijkheden. In april waarschuwde de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving nog voor de doorgeslagen testdrang: wie gaat zoeken, vindt bijna altijd wel iets afwijkends, stelde de raad.

Ook mdl-arts Spaander maakt zich zorgen over overmatige screening. “Het is een enorme belasting voor de huisartsen en de rest van de zorg. Mensen weten niet hoe ze de betrouwbaarheid en het resultaat van een test moeten beoordelen, worden er onnodig ongerust van, en gezonde mensen worden opeens patiënt. Daar moeten we landelijk wat mee.”

PoliDirect-directeur Van der Wal is het ermee eens dat er niet ‘getest moet worden om het testen’. Maar hij vindt ook: áls het gebeurt, dan liever betrouwbaar. “Het ontkennen van de behoefte helpt in ieder geval niet.”

Bron: www.trouw.nl