Kan een hoge bloedsuikerspiegel bij diabetes de groei van kankercellen bevorderen ?
Suiker.
Er is onvoldoende onderzoek gedaan om over deze vraag een uitspraak te doen. Hoge bloedsuikerspiegels zijn ongunstig. De vraag is of een vergevorderde tumor met een slechte overleving, de hoge concentratie glucose veroorzaakt. Of dat de hoge concentratie glucose (suiker) zélf leidt tot een slechtere overleving.
Wat is een hoge bloedsuikerspiegel?
Een hoge bloedsuikerspiegel (hoge concentratie aan glucose in het bloed) komt voor bij zowel mensen met diabetes type 1 als bij mensen met diabetes type 2. Voldoende insuline is nodig om glucose uit de voeding in de lichaamscellen te laten opnemen. Bij mensen met diabetes type 1 maakt de alvleesklier te weinig insuline. Bij mensen met diabetes type 2 treedt resistentie (ongevoeligheid) voor insuline op waardoor glucose in het bloed blijft. Mensen die geen diabetes hebben krijgen geen te hoge bloedsuikerspiegel, ook niet als ze erg veel suiker eten.
Wat blijkt uit onderzoek?
Kankercellen gebruiken voor hun groei met name glucose. In theorie zou een hoge concentratie aan glucose in het bloed dus voor een snellere groei van de tumor kunnen zorgen.
Reageerbuisonderzoek laat inderdaad zien dat hoge concentraties glucose de productie van bepaalde stoffen versterkt die de groei en deling van tumorcellen kunnen bevorderen. Dieronderzoek hiernaar is echter niet mogelijk omdat voor het opwekken van een hoge concentratie glucose in het bloed de insulineproductie moet worden uitgeschakeld. Er moeten dan twee aspecten worden veranderd: de insuline concentratie daalt en de glucose concentratie stijgt. Hierdoor kan niet meer worden onderzocht of een eventueel effect puur door de hoge concentratie glucose komt of dat dit tevens wordt beïnvloed door de lage concentratie insuline.
Bloedsuikerspiegel en overleving van kanker:
Bij mensen zijn geen studies gedaan naar de hoogte van de bloedsuikerspiegel en tumorgroei. Studies bij mensen met kanker laten wel zien dat hoge concentraties glucose in het bloed een voorspeller zijn van een slechtere overleving: mensen met hoge concentraties glucose in het bloed stierven eerder. De interpretatie hiervan is echter moeilijk. Het kan zijn dat mensen eerder stierven ten gevolge van hart- en vaatziekten omdat langdurig hoge concentraties glucose in het bloed het risico op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten verhogen. Een andere verklaring kan zijn dat een tumor kan leiden tot ongevoeligheid voor insuline. Hierdoor stijgt de concentratie glucose in het bloed. Wanneer de tumor niet meer kan worden behandeld en steeds verder groeit wordt deze ongevoeligheid voor insuline steeds groter. De concentratie glucose in het bloed zal dan verder stijgen. De vraag is dus of een vergevorderde tumor met een slechte overleving, de hoge concentratie glucose veroorzaakt. Of dat de hoge concentratie glucose zélf leidt tot een slechtere overleving.
Metformine en kanker:
Metformine is een van de medicijnen wat gebruikt wordt bij diabetes type 2. Het medicijn zorgt voor een verlaging van de bloedsuikerspiegel. Verschillende studies laten zien dat mensen die metformine gebruiken een betere prognose hebben en vaker de kanker overleven dan mensen met diabetes type 2 die geen metformine gebruiken. Het is echter nog onbekend of dit komt door de verlaging van de bloedsuikerspiegel door de metformine, of door een ander effect van de metformine. Verder onderzoek is nodig om deze vraag te beantwoorden.
Ons advies:
Als je diabetes mellitus hebt en een behandeling voor kanker krijgt die gericht is op genezing, is het belangrijk om de bloedsuikers zo goed mogelijk te reguleren. Op die manier zorg je dat de behandeling van kanker zo goed mogelijk verloopt en dat de kans op het krijgen van complicaties op de langere termijn (hart- en vaatziekten, problemen met de zenuwen, slechtere wondgenezing etc.) kleiner wordt. De bloedsuikers worden bij diabetes op peil gehouden met adviezen over voeding, beweging en het instellen van medicatie. Die adviezen zijn heel persoonlijk en bij iedereen met diabetes verschillend. Het is goed om bij kanker advies van de diëtist te vragen in de nieuwe situatie die is ontstaan. Het is niet noodzakelijk om suikervrij te eten en te drinken. Het letten op eetmomenten en productkeuze kan al voldoende zijn om schommelingen in de bloedglucose te verminderen.
Lees meer bij het DiabetesFonds.
In een vergevorderd stadium van de kanker, als de tumor niet meer kan worden behandeld, kan het soms lastig zijn om de bloedglucose goed te reguleren.