Onderzoekers creëren cellen die tumoren verwijderen én het immuunsysteem omzeilen — een grote doorbraak.

05-11-2025 18:35

 

 

Auteur: Futura Team - futura-sciences.com

 

 

 

Stel je cellen voor die genetisch zijn ontworpen om kanker te bestrijden, direct inzetbaar én bestand tegen het afweersysteem van de patiënt. Precies dat hebben Amerikaanse onderzoekers nu gerealiseerd, met potentieel om de zorg voor kankerpatiënten ingrijpend te veranderen.

 

CAR-NK-cellen (Chimeric Antigenic Receptor – Natural Killer) behoren tot de snelst groeiende vormen van gepersonaliseerde immunotherapie. Het idee is eenvoudig: NK-lymfocyten, een type witte bloedcel, worden aangepast tot nauwkeurige jagers die tumorcellen opsporen en vernietigen.

 

De kern blijft de genetische herprogrammering van deze lymfocyten tot echte tumordoders, speciaal getraind om kankercellen te herkennen en aan te vallen.

 

 

Hoe worden CAR-cellen gemaakt?

 
 
 

Het stappenplan is helder:


  • Eerst wordt bloed afgenomen bij de patiënt om NK-lymfocyten te isoleren.
 
  • Daarna krijgen deze cellen een receptor die specifieke kenmerken op tumorcellen herkent.
 
  • Activerende ‘costimulatie’-elementen zorgen ervoor dat de cel direct tot actie overgaat zodra zij bindt.
 
  • In het lab worden de cellen vermeerderd tot er voldoende zijn.
 
  • Tot slot worden ze teruggegeven aan de patiënt.
 
 
 
 

Revolutie in de behandeling van kanker:


Dezelfde logica wordt al toegepast met T-cellen in de vorm van CAR-T, die succesvol is bij leukemie en lymfoom. CAR-NK staat nog in de klinische fase, maar biedt scherpere tumorgerichte actie met doorgaans minder bijwerkingen. Tegelijk zijn er hindernissen: voorbereiding kost weken, aangepaste cellen kunnen door het immuunsysteem worden opgeruimd en cellen van zieke patiënten delen soms moeizaam in vitro.
 
 
 
 

Klaar voor gebruik en moeilijker te stoppen:

 
Nieuw werk van MIT en Harvard, gepubliceerd in Nature Communications, presenteert een verbeterde CAR-NK 2.0. Deze cellen zouden direct na de diagnose kunnen worden toegediend en zijn ontworpen om minder snel door de afweer te worden herkend. ‘In één stap creëren we cellen die afstoting vermijden, effectiever doden en veiliger zijn,’ zegt Jianzhu Chen.
 
 
 
 
 

De effectiviteit van CAR-NK-cellen zou die van CAR-T-cellen, die al worden gebruikt voor de behandeling van leukemie, kunnen overtreffen vanwege hun grotere veiligheidsprofiel. 

Foto: Kunst door ChannaronG, Adobe Stock.
 
 
 
 
 
 
 
De onderzoekers startten met NK-cellen van gezonde donoren, zodat er grote partijen beschikbaar zijn. Door gericht HLA klasse 1-eiwitten te verwijderen, onttrekken de cellen zich aan de herkenning door T-cellen. Zo glippen ze langs de bewaking en richten ze zich op tumorcellen zonder vroegtijdig te worden uitgeschakeld.
 
 
 
 

Eén DNA-constructie voor alles:

Om het proces te stroomlijnen, bundelden de wetenschappers alle noodzakelijke genen in één DNA-constructie: de receptor die kankercellen herkent, de schakelaars die de aanval activeren en de elementen die HLA-productie blokkeren. De aangepaste cellen werden getest bij muizen met een mensachtig afweersysteem waarin kankercellen van lymfoom waren ingebracht.
 
 
 
 

Meer effect, minder bijwerkingen:

Na drie weken bleek de nieuwe generatie cellen zowel de afweer te omzeilen als de kanker bijna volledig terug te dringen. ‘Klassieke’ CAR-NK en gewone donor-NK-cellen haalden dat niet; die werden door de afweer opgeruimd. Belangrijk voordeel: er trad minder cytokineafgiftesyndroom op, een beruchte complicatie bij immunotherapie. Als dit alles bij mensen standhoudt, kan CAR-NK 2.0 op termijn zelfs CAR-T vervangen dankzij het gunstiger veiligheidsprofiel en de snelle inzetbaarheid tegen kanker.

 

 

 

 

Bron: www.futura-sciences.com

 

Terug