Rotterdammer Gerard Cox was definitie van 'niet lullen, maar poetsen'.
Auteur: Hasna Elbaamrani - nu.nl/cultuur-overig
Zanger, cabaretier, scenarioschrijver, acteur, regisseur, presentator en columnist: Gerard Cox was het allemaal. 'Niet lullen, maar poetsen', was het motto van de rasechte Rotterdammer, die zaterdagochtend op 85-jarige leeftijd overleed.
Cox wordt geboren op 6 maart 1940 in Rotterdam, waar hij samen met zijn ouders, broer en zusje opgroeit. Na zijn middelbareschooltijd verhuist hij voor zijn studie naar Noord-Brabant. Hij wordt leraar, net als zijn oom Piet.
Maar het wordt een carrière in de muziek: in 1960 brengt Cox zijn eerste nummer Jacqueline uit. Het is het begin van een lange, succesvolle muzikale carrière, waarin hij vele nummers uitbrengt. De Rotterdammer scoort grote hits met nummers als 't Is Weer Voorbij Die Mooie Zomer, Die Goeie Ouwe Tijd en 1948 (Toen Was Geluk Heel Gewoon).
Cox is een creatieve duizendpoot en dus blijft het niet bij zingen. In 1962 meldt hij zich aan bij de toneelschool. Hij wordt afgewezen, maar laat het er niet bij zitten. Zijn toneeldebuut volgt niet lang daarna in de voorstelling Blijde verwachting en in de jaren erna treedt de Rotterdammer op als cabaretier in voorstellingen als Moeilijk doen en Welvraat.
Hij maakt furore met zijn soloprogramma's, met het cabaret Lurelei en als duo met Frans Halsema. Maar zijn humor levert hem ook gelazer op. Het nummer Arme Ouwe met teksten als 'En Juliaan is ook niet veel, dat geef ik dadelijk toe. Ze is volstrekt verwerpelijk, maar ze lijkt zo op me moe' werd in 1966 als belediging van de koningin beschouwd. Een paar jaar later leidt zijn lied God Is Niet Dood tot een afgelaste uitzending van het VPRO-programma Geef 'm de ruimte.
Gerard Cox en Joke Bruijs in de komedieserie Vreemde Praktijken.
Beeld: ANP.
Cox trekt zich weinig aan van kritiek:
De Rotterdammer, die erom bekendstaat zijn mening niet onder stoelen of banken te steken, trekt zich niet veel aan van kritiek. "Kankeren is leuk. In het theater al helemaal, mensen vinden het grappig. Misschien dat dat bij mij ook wel een beetje meespeelt. Misschien is het mijn toon", zegt hij in 2019 in een interview met de Volkskrant. "Misschien gebeurt het straks ook weer, als ik dit interview teruglees, dat ik denk: wat ben ik weer tekeergegaan."
Vanaf 1970 maakt Cox verschillende radio- en televisieprogramma's. Zo presenteert hij voor de VARA programma's als Gerard Cox wil bij u op schoot in zijn hansopje en Wie wijst Gerard Cox de weg in Hilversum?. Ondertussen staat hij regelmatig in het theater met komische persiflages.
Zijn eerste hoofdrol in een film is in Het Debuut uit 1977, hetzelfde jaar waarin hij trouwt met Joke Bruijs. Het huwelijk houdt geen stand. "Onze relatie heeft mijn leven altijd gekleurd, en kleurt mijn leven nog steeds. Maar we werkten niet als man en vrouw. Wel als goede vriendjes", zegt Bruijs jaren later over de breuk.
Gerard Cox en Sjoerd Pleijsier in een scène van Toen was geluk heel gewoon.
Beeld: ANP.
'Reizen naar theaters is niet meer te doen'
Cox en Bruijs blijven wel veel samenwerken. Zo spelen ze samen in de komedieseries Vreemde praktijken en in Toen was geluk heel gewoon, waar Cox aan meeschrijft. Toen was geluk heel gewoon trekt miljoenen kijkers en wint in 1999 de Gouden Televizier-Ring. Er worden vijftien seizoenen gemaakt van de serie, die in 2009 tot een einde komt.
In september 2021 kondigt Cox in het radioprogramma FM op 5 aan dat hij stopt met acteren in het theater. Hij heeft vlak voor de uitbraak van COVID-19 een jubileumshow ter gelegenheid van zijn tachtigste verjaardag voltooid.
"Ik heb die voorstelling veertig keer gespeeld, goddank met groot succes", zegt hij tegen radio-dj Felix Meurders. "Maar het heeft me wel twee jaar van mijn leven gekost. Je bent er altijd maar mee bezig."
Na afronding van zijn tournee vindt Cox het welletjes. "Het reizen naar theaters is ook niet meer te doen met die files; je hebt geen idee meer hoe laat je van huis weg moet." De Rotterdamse icoon staat dan nog wel open voor film- en televisieklussen.
Gerard Cox met ex-vrouw en goede vriendin Joke Bruijs op première Casa Coco.
Beeld: NL Beeld.
Cox laat zich niet behandelen aan uitgezaaide kanker:
In 2022 is Cox te zien in de komedie Casa Coco, waarin hij wordt herenigd met zijn ex-vrouw Bruijs. De twee zijn altijd goede vrienden van elkaar gebleven. Bruijs vertelt aan Margriet dat de bioscoopfilm op haar en Cox is gebaseerd. "In de film zien ze elkaar voor het eerst in jaren weer. Maar wij hebben in het echt al die jaren goed contact gehouden en veel samengewerkt", zegt ze. "Als Gerard meedoet, weet ik dat het goed komt en vice versa geldt dat ook. Die vriendschap is heerlijk."
In april 2025 laat Cox weten dat het niet goed gaat met Bruijs, die aan een progressieve vorm van Parkinson lijdt. De acteur en zanger gaat regelmatig langs bij zijn goede vriendin, die last heeft van geheugenverlies. "Ik zing dan oude liedjes voor haar, en ze weet de tekst precies; dat is dan weer zo bijzonder."
Vier maanden later maakt Cox bekend dat hij uitgezaaide slokdarmkanker heeft. Hij besluit zich niet te laten behandelen. "Ik heb geen zin in dat hele circus met chemokuren, haren die van je kop vallen en dat je je doodziek voelt", zegt Cox. "Of een ingrijpende operatie waarvan je niet weet hoe het afloopt. Ik heb misschien nog een paar maanden: daarin wil ik niet gaan lopen lijden."
Cox overlijdt op 13 september 2025 in zijn huis in het Zuid-Hollandse dorp Mijnsheerenland.
