Spiritualiteit (zingeving)

Kunt u niet meer beter worden, dan stelt u zich waarschijnlijk allerlei vragen. Praktische vragen, zoals: wat kan ik allemaal nog regelen en afhandelen? Maar ook 'diepe' vragen over het leven en over de dood (levensvragen).

Voorbeelden van dit soort vragen zijn: Waarom ik? Heb ik iets verkeerd gedaan? Waarom moet ik zo lijden? Maar ook: Wat is er nu eigenlijk nog belangrijk voor mij, voor mijn gezin en voor mijn dierbaren? Hoe kan ik mijn leven nog zin geven? Hoe wil ik herinnerd worden?

Het antwoord op deze vragen hangt onder andere af van de manier waarop u in het leven staat, uw leeftijd, uw culturele achtergrond of uw geloof.

Misschien komt u er niet uit en piekert u veel. Erover praten kan dan helpen. Een ander kan uw vragen niet beantwoorden, maar wel naar u luisteren en u vragen stellen. Hierdoor kunt u zelf misschien uw eigen antwoorden vinden. Praten kan ook opluchten, en helpen bij angst en somberheid.

U kunt praten met mensen die dichtbij u staan, met lotgenoten of met een professionele zorgverlener.

Bestaanscrisis:

Beseffen dat genezen niet meer mogelijk is, is een heftige gebeurtenis. Een aantal mensen komt daardoor in een bestaanscrisis. 

Dan lijkt niets meer vanzelfsprekend en kan iemand het volgende ervaren:

• een sterk besef van sterfelijkheid
• vragen over de dood en daarna
• het gevoel dat er geen toekomst meer is
• angst voor pijn en lijden
• emoties als angst, wanhoop en radeloosheid
• gevoelens van eenzaamheid en verlatenheid
• verlies van controle en eigenwaarde

Mensen die in een bestaanscrisis raken, kunnen hulp krijgen van een geestelijk verzorger, een medisch maatschappelijk werker, een psycholoog of psychiater.

Omslagpunt:

Een bestaanscrisis kan eng zijn. Zeker als u op een dieptepunt bent gekomen. Maar dat punt kan ook een omslagpunt zijn, waardoor u zich daarna weer wat  beter gaat voelen. Dan kunnen er momenten zijn waarop u de zin van het leven weer ziet en voelt.Sommige mensen komen er sterker uit of hebben minder angst voor de dood. Anderen nemen zich voor bepaalde dingen in hun leven te veranderen. Ook zijn er mensen die daarna opener en bewuster in het leven staan.  

Wie kunnen u helpen?

Met levensvragen en spirituele problemen kunt u terecht bij:

• uw (huis)arts of verpleegkundige
• een geestelijk verzorger
• een medisch maatschappelijk werker
• een psycholoog

Zij kunnen u steunen en samen met u kijken waar u kracht en inspiratie uit haalt. Daardoor leert u zo goed mogelijk omgaan met uw situatie. En kunt u toegroeien naar het moment van afscheid nemen.

In de terminale fase kunt u ook met een vrijwilliger van de Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg (VPTZ) bespreken welke belangrijke vragen u bezighouden. Dat geldt ook voor uw naasten.

Arts en (wijk)verpleegkundige:

Uw arts of de verpleegkundige kan u vragen wat u bezig houdt en wat u nog belangrijk vindt. U kunt dit ook zelf aan uw arts of verpleegkundige vertellen.

Als u dat wilt, verwijst uw arts of de verpleegkundige u naar een geestelijk verzorger. U kunt ook zelf contact opnemen met een geestelijk verzorger.

Bij psychosociale problemen (zoals angst, depressie, eenzaamheid of een moeilijk contact met een familielid) kan de arts of verpleegkundige met u bespreken of u een verwijzing wilt naar een medisch maatschappelijk werker of psycholoog. Dat geldt ook als u in een bestaanscrisis bent geraakt.

Vermoedt de arts of verpleegkundige dat u psychiatrische problemen heeft, dan overlegt de arts met u over verwijzing naar een psychiater.

Geestelijk verzorger:

Bij een geestelijk verzorger kunt u terecht met vragen over zin en zingeving. Vragen zoals:

• Wat is de zin van deze ziekte?
• Waarom overkomt mij dit ?
• Wie ben ik ?
• Wie ben ik voor de mensen om mij heen?
• Hoe bereid ik mij voor op de naderende dood?
• Hoe rond ik het leven af?

Bij een geestelijk verzorger denken mensen meestal aan een geloof. Maar een geestelijk verzorger is er voor iedereen met levensvragen. Hij heeft aandacht voor wat mensen raakt en bezighoudt. Geloof kan daar een onderdeel van zijn, maar dat hoeft niet.

Hij helpt u duidelijk te krijgen wat voor u van waarde is. En wat u troost, kracht en houvast geeft.

Bij het maken van belangrijke keuzes kunt u hier op terugvallen.

Een geestelijk verzorger kan ook helpen bij een bestaanscrisis. Duurt die crisis langer dan enkele dagen, dan zal hij overleggen met bijvoorbeeld uw arts of een psycholoog of u extra ondersteuning nodig hebt, en hoe die het best gegeven kan worden.

U kunt met uw huisarts of wijkverpleegkundige bespreken welke geestelijke verzorger bij u past. Dat kan een pastor, predikant, priester, imam, pandit, algemeen geestelijk verzorger of humanistisch raadsman zijn. Als u opgenomen bent in een ziekenhuis of zorginstelling kunt u vragen naar een geestelijk verzorger.

Een geestelijk verzorger is er ook voor uw naasten. Als u dat wilt, kan hij een ritueel uitvoeren om u te steunen (ziekenzalving, zegening, gebed om kracht voor het afscheid of om vergeving).

Medisch maatschappelijk werker:

Een medisch maatschappelijk werker kan u steun geven bij verdriet, zorgen en onzekerheden en u helpen met praktische vragen, bijvoorbeeld over zorg thuis, uw werk, geldzaken en vergoedingen.

Psycholoog:

Vindt u het moeilijk om bepaalde gedachten en gevoelens te bespreken met mensen in uw directe omgeving, dan kunt u praten met een psycholoog. Hij kan u ook helpen als u vastloopt in het verwerken van wat u overkomt, of bij een bestaanscrisis. De psycholoog voert een of meer gesprekken met u. Het doel daarvan is dat u kunt omgaan met uw situatie en de gevoelens die daarbij horen.

Psychiater:

Een psychiater is een arts die zich gespecialiseerd heeft in psychische aandoeningen. Deze arts kan u helpen als u in een depressie bent geraakt of een andere psychische aandoening heeft. Hij praat met u en kan u voorstellen om bepaalde medicijnen te gebruiken.

Speciaal opgeleide vrijwilligers (palliatief-terminale fase)

De Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg (VPTZ) geven hulp en begeleiding aan mensen die niet lang meer te leven hebben en hun naasten. Met een vrijwilliger van de VPTZ kunt u bespreken welke belangrijke vragen u bezighouden. Dat geldt ook voor uw naaste(n).

Bron: www.kanker.nl