Virussen als bondgenoot tegen kinderhersentumoren.
Virussen kennen we vooral als veroorzakers van ziekte, maar ze kunnen ook bondgenoten zijn in de strijd tegen kanker. Konstantinos Vazaios gebruikte deze aanpak in zijn promotieonderzoek, dat hij vorige week met succes verdedigde. Hij bestudeerde hoe oncolytische virussen hersentumoren bij kinderen kunnen aanpakken. In het lab zijn deze virussen effectief in het opruimen van hersentumorcellen, ontdekte Vazaios, met name in combinatie met andere immunotherapie. Meer, klinisch onderzoek is nu nodig om te onderzoeken of kinderen met een hersentumor baat hebben bij deze aanpak.
Immunotherapie is een veelbelovende soort behandeling, waarbij het eigen afweersysteem wordt geactiveerd om tumorcellen op te ruimen. Tot nu toe is dit type behandeling nog niet succesvol genoeg bij kinderen met een hersentumor. Daarom is er veel onderzoek naar nieuwe strategieën om immunotherapie ook voor deze kinderen beschikbaar te maken.
Virussen die tumorcellen aanvallen:
Een van de onderzoekers in het Máxima die immunotherapie bij kinderhersentumoren bestudeert, is Konstantinos Vazaios, promovendus in de Hulleman-groep. Hij onderzocht zogenaamde oncolytische virussen, die kankercellen kunnen infecteren en vernietigen. Tegelijkertijd activeren ze het immuunsysteem, zodat het lichaam zelf meehelpt om de tumor aan te vallen. Met zijn onderzoek legde Vazaios de basis voor het gebruik van deze virussen als immunotherapie voor kinderen met een hersentumor.
Vazaios onderzocht verschillende oncolytische virussen. Hij keek zowel naar varianten die natuurlijk voorkomen, als naar virussen die genetisch aangepast waren voor veiligheid of om tumorcellen beter aan te vallen. Hij testte ze in het lab op cellen van kinderen die zijn behandeld voor diverse soorten hersentumoren, in ziekenhuizen waaronder het Máxima. Elk virus bleek een voorkeur te hebben voor het aanvallen van tumorcellen met bepaalde eigenschappen. ‘Die voorkeuren helpen ons te bepalen voor welke hersentumoren deze virussen mogelijk een goede therapie vormen,’ legt Vazaios uit.
Slimme combinaties:
In zijn onderzoek keek Vazaios niet alleen naar het effect van de virussen op kankercellen, maar ook in combinatie met andere vormen van immunotherapie. In samenwerking met het UMC Utrecht en de Nierkens groep testte hij oncolytische virussen samen met twee soorten aangepaste afweercellen die gebruikt worden voor immunotherapie: TEG-cellen en CAR T-cellen.
Samen met oncolytische virussen werden deze immuuncellen krachtiger en effectiever in het opruimen van hersentumorcellen. Vooral CAR T-cellen lieten veelbelovende resultaten zien in combinatie met virussen. Vazaios: ‘Deze combinatie-aanpak kan in de toekomst mogelijk leiden tot behandelingen die niet alleen effectiever zijn, maar ook minder schadelijk voor gezonde cellen.’
Bijdragen aan betere behandelingen:
Het onderzoek van Vazaios is nog in een vroege fase: hij onderzocht de werking van de virussen in tumorcellen. Er zijn al vroege klinische studies met oncolytische virussen bij kinderen met een hersentumor, maar er is nog meer onderzoek nodig om de resultaten te bevestigen bij een grotere groep patiënten.
Vazaios: ‘Ik hoop dat mijn onderzoek de basis kan leggen voor verdere studies om de belofte van oncolytische virussen voor kinderen met een hersentumor te onderzoeken. Hersentumoren zijn moeilijk te behandelen. Het zou geweldig zijn als mijn resultaten over een paar jaar leiden tot een nieuwe immunotherapie-aanpak voor kinderen met een agressieve hersentumor.’
Nu hij zijn promotieonderzoek succesvol heeft verdedigd, is Konstantinos van plan om in het buitenland, het liefst in Zweden, verder onderzoek te doen op het gebied van translationele immuno-oncologie en cel- en gentherapie. Volgend jaar start het Prinses Máxima Centrum een klinische studie om te onderzoeken wat het effect is van de aanpak met oncolytische virussen bij kinderen met een hersentumor.