Voedingstips bij een pijnlijke mond.
Behandelingen zoals chemotherapie en radiotherapie kunnen de slijmvliezen in de mond en keel beschadigen. Daardoor ontstaan gemakkelijk ontstekingen. Dat maakt dat de mond en keel gevoelig en pijnlijk aanvoelen, eten en drinken lastig is en ook praten onplezierig is.
Wat kan ik doen:
Vraag uw arts naar pijnstillende medicijnen wanneer eten en drinken pijnlijk is:
Op basis van de klachten kan uw arts bepalen welk pijnstillend middel het meest geschikt is.
Zachte, smeuïge of vloeibare voeding:
Bij een pijnlijke mond kan gemalen of vloeibare voeding een uitkomst zijn, maar doe dit niet te snel. Kauwen heeft namelijk een aantal voordelen. Zo stimuleert kauwen de productie van speeksel, wat bij een droge mond kan helpen. Kauw bijvoorbeeld op (suikervrije) kauwgom, komkommer of stukjes wortel om de speekselklieren in werking te zetten. Ook zuigen op waterijs, een snoepje of pepermunt kan helpen om meer speeksel aan te maken. Kauwen heeft ook een gunstig effect op de smaak.
Wanneer het voor u prettig is om zachte, gemalen of vloeibare voeding te gebruiken, kijk hier verder voor voedingsadviezen voor zachte voeding:
https://www.voedingenkankerinfo.nl/voedingstips-bij-een-zachte-voeding/ .
Hier kunt u tips vinden voor gemalen voeding: https://www.voedingenkankerinfo.nl/voedingstips-bij-een-gemalen-voeding/ .
Voor vloeibare voeding kunt u hier kijken voor voedingstips: https://www.voedingenkankerinfo.nl/voedingstips-bij-een-vloeibare-voeding/ .
Probeer zelf wat gaat en wat niet. Probeer de producten die minder goed gaan te vermijden of daar een vervanging voor te vinden. Spoel eventueel na met water om de pijnklachten te verminderen.
Vermijd voedingsmiddelen die pijnlijk kunnen zijn. Dit verschilt per persoon, probeer wat voor u het minste klachten geeft:
Als zure melkproducten (karnemelk, yoghurt, room-yoghurt, yoghurtdranken, kwark, weidrank) pijnlijk zijn, probeer dan neutrale of zoete melkproducten. Denk hierbij aan: volle melk, chocolademelk, vanillevla, chocoladevla, slagroom, zoete melkproducten en koffie of thee met veel melk
(Alcoholvrij) bier en wijn kunnen door de alcohol prikken.
Koolzuurhoudend water, sportdranken, frisdranken (light en gewoon), ice-tea, sportdranken.
Fruit en vruchtensap zoals appelsap, druivensap, sinaasappelsap, grapefruitsap. Weliswaar zijn banaan, peer, perzik, nectarines, aardbeien, meloen, vruchtenmoes voorbeelden van zachte fruitsoorten, maar zijn vaak toch pijnlijk omdat ze fruitzuren bevatten. Fruit en vruchtensap kunnen worden verzacht door toevoeging van room of een melkproduct, bijvoorbeeld vla met fruit of een milkshake van ijs met vruchtensap.
Vermijd sterk gekruide gerechten en producten:
Probeer te vermijden: erg zoute producten zoals gerookte vleeswaren of gerookte vis, bouillon, zoutjes, chips, pinda's en zoute drop. Ook scherp gekruide gerechten kunnen de klachten verergeren. Zwarte koffie kan soms ook prikkelen. Groene kruiden (peterselie, oregano, dille, kervel, tijm en waterkers) zijn meestal minder hinderlijk.
Vermijd harde voedingsmiddelen die het slijmvlies kunnen beschadigen:
Denk hierbij aan noten, hard fruit, crackers, rauwkost, korstjes, hardgebakken gerechten. Doop hard gebakken voedingsmiddelen in thee, melk, bouillon of soep om ze zachter te maken.
Vermijd hete gerechten en dranken:
Probeer uit welke temperaturen voor voeding en dranken het minste pijnklachten geven. Vaak zijn warme gerechten pijnlijker en is een voeding op kamertemperatuur minder hinderlijk. Soms zijn ijskoude gerechten en dranken aangenaam, soms ook niet.
Maak gebruik van een kort rietje:
Wanneer u gebruik maakt van een kort dik rietje kunt u het contact tussen voedsel en de pijnlijke plekken in uw mond verminderen. Knip uw rietje kort zodat het zuigen minder moeite kost.
Zorg voor een goede mondhygiëne:
Poets na elke maaltijd, maar zeker vier keer per dag, met een zachte tandenborstel en tandpasta met fluoride of gebruik een mentholvrije of milde tandpasta. Als u een kunstgebit draagt, maak het dan schoon met een neutrale zeep. Gebruik geen alcoholhoudend mondwater.Spoel of spray regelmatig uw mond met een zoutoplossing. Een zoutoplossing maakt u door twee kleine, afgestreken theelepels keukenzout toe te voegen aan 1 liter (lauw) water. Bewaar de oplossing in de koelkast en niet langer dan een dag. Maak ieder dag een nieuwe oplossing klaar. Bij de drogist en apotheek zijn kleine lege sprayflacons te koop om zelf te vullen met de zoutoplossing en vaak te sprayen, thuis en onderweg
Verzorg uw lippen:
Vet tegen uitdroging, uw lippen regelmatig in met een lippenbalsem. Uit hygiënisch oogpunt heeft een tube lippenbalsem de voorkeur.
Gebruik ijsschaafsel of ijswater, als dat de pijn niet vergroot:
IJs in de mond kan de pijn tijdelijk verdoven. Probeer het ijs ongeveer 30 minuten in de mond te houden. Voor sommige mensen helpt het ter preventie van klachten om tijdens de chemotherapie ijs in de mond te houden. Wanneer u merkt dat u bij gebruik van ijs of ijswater meer pijn ervaart, laat het ijs dan achterwege.
Gebruik indien nodig medische voeding:
Als u onvoldoende kunt eten door de pijn in uw mond, kan het zinvol zijn om medische voeding met extra eiwit en energie te gebruiken. Dit kunnen poeders, drankjes, soepen en puddinkjes zijn. Uw diëtist kan dit voorschrijven. Diëtisten uit Ziekenhuis Gelderse Vallei hebben informatie en recepten verzameld. Zo geven zij tips om de drinkvoeding en poeders lekkerder te maken.
Start eventueel met sondevoeding:
Als door zeer ernstige ontstekingen in de mond of keel gewone voeding (bijna) niet meer mogelijk is, kan het nodig zijn te starten met sondevoeding. Sondevoeding kan gegeven worden als aanvulling op de gewone voeding maar kan de gewone voeding ook helemaal vervangen. Dit kunt u met uw arts en diëtist bespreken.
Stop met roken!
Wanneer u rookt is het aan te raden om te proberen hiermee te stoppen. Roken irriteert uw mond en vertraagt de wondgenezing.
Recepten:
Wij hebben voor u twee recepten die geschikt zijn bij een pijnlijke mond:
Gekoelde pompoensoep en een zomerse smoothie met mango, perzik en framboos.
Makkelijk en gezond!