Waarom u na uw 75ste geen oproep meer krijgt voor het bevolkingsonderzoek.
Foto: Lea Rae/Shutterstock
In Nederland krijgt u op vaste leeftijden een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek naar kanker. Dit redt jaarlijks duizenden levens. Maar na uw 75e stopt die uitnodiging. Waarom is dat eigenlijk? En wat kunt u doen als u toch klachten heeft? In dit artikel leggen we het uit.
Wat is het bevolkingsonderzoek?
Vanaf een bepaalde leeftijd krijgt u automatisch een uitnodiging van de overheid om uw gezondheid (gratis) te laten controleren. Dat kan gaan om kanker, maar ook om andere aandoeningen die vaak voorkomen. Soms gebeurt dit via een zelftest, soms via een bezoek aan de huisarts of een onderzoekscentrum. Het doel is om ziektes vroeg op te sporen, zodat ze beter en sneller behandeld kunnen worden.
In Nederland zijn er 3 grote bevolkingsonderzoeken waar we ons in dit artikel verder op richten:
- Borstkankeronderzoek – voor vrouwen van 50 tot en met 75 jaar
- Darmkankeronderzoek – voor vrouwen en mannen van 55 tot en met 75 jaar
- Baarmoederhalskankeronderzoek – voor vrouwen van 30 tot en met 60 jaar
Lees ook: Hoe werkt een bevolkingsonderzoek en wat zijn de voor- en nadelen?
Waarom krijgt u na de leeftijd van 75 jaar geen uitnodiging meer?
De Gezondheidsraad draagt bij aan de bevordering van de gezondheid van iedereen in Nederland. Dat doet de raad door regering en parlement op basis van de wetenschap te adviseren over gezondheidsbeleid. Zo luidt een van de eerdere adviezen: stuur mensen boven de 75 jaar geen uitnodiging meer voor een bevolkingsonderzoek.
Maar hoe komen zij tot dit standpunt? Dit heeft te maken met de balans tussen de voor- en nadelen. Wanneer u 75 jaar bent en al die tijd heeft deelgenomen aan de onderzoeken, is de kans veel kleiner dat u na 75 jaar nog darm- of borstkanker krijgt. Hetzelfde geldt overigens voor baarmoederhalskanker na 60 jaar.
Wordt er toch borst-, darm-, of baarmoederhalskanker geconstateerd, dan groeit de ziekte waarschijnlijk zo langzaam dat het niet meer levensbedreigend is. De kans is dan groter dat u uiteindelijk aan iets anders overlijdt. Wilt u het toch laten behandelen, dan kan dit leiden tot onnodige bijwerkingen, zwaar lijden en in sommige gevallen zelfs sneller overlijden.
Vrijwillige deelname aan een bevolkingsonderzoek is niet mogelijk
Volgens de Gezondheidsraad zijn de onderzoeken ingericht op groepen waarbij de kankersoorten het meest voorkomen. Vrijwillig deelnemen buiten de leeftijdscategorie is dan ook niet toegestaan, ook niet als u ervoor wilt betalen. Hierbij willen we onderstrepen: dit gaat specifiek om het (gratis) bevolkingsonderzoek, niet om onderzoek in het algemeen.
Wat als u toch klachten heeft?
We willen dan ook benadrukken: heeft u klachten (bijvoorbeeld onverklaarbaar afvallen, veranderingen bij de borst en/of andere langdurige klachten)? Of maakt u zich zorgen? Ga dan altijd naar de huisarts. Ook als u geen oproep meer krijgt (of een oproep nog even op zich laat wachten).
De huisarts kan u dan onderzoeken en eventueel doorverwijzen voor extra onderzoek. Houd er wel rekening mee dat u soms (een deel van) de kosten zelf moet betalen, omdat het buiten het bevolkingsonderzoek valt.