Auteur: ELLE Partner

Het cijfer kennen we intussen bijna allemaal: één op de acht vrouwen krijgt borstkanker. Dat klinkt abstract, tot het een gezicht krijgt.

Adobe Stock.

In België krijgen elke dag 32 mensen te horen dat ze borstkanker hebben. Achter die angst en onzekerheid schuilt gelukkig ook iets anders: solidariteit, hoop en concrete initiatieven die het verschil maken in het dagelijks leven.

In oktober vroegen we jullie samen met Think Pink om iets te doen wat veel moed vraagt: jullie verhaal over de diagnose delen. Geen anonieme statistiek, maar eigen woorden over het moment van het nieuws, je angsten, je lichaam, je omgeving. 92 lezeressen uit heel België, in het Nederlands en in het Frans, vulden onze enquête in. Hun verhalen tonen hoe weinig borstkanker zich aan clichés houdt, en hoeveel kracht er in deze vrouwen schuilt.

Borstkanker heeft geen leeftijd:

In de verbeelding van velen treft borstkanker ‘later’. Jullie antwoorden maken dat beeld in één klap kleiner. Onder de respondenten variëren de leeftijden bij de diagnose van midden twintig tot ver in de zeventig, met een gemiddelde rond 49. De grootste groep zit in de veertig en vijftig, maar een opvallend deel is jonger dan veertig, soms amper dertig, nog student, net gestart in een eerste job of met een jong gezin. ‘Borstkanker wordt nog altijd gelinkt aan oudere vrouwen’, schrijft iemand. Een ander vertelt hoe jonge vrouwen in de media vooral worden voorgesteld als vitaal, sterk, onverslijtbaar. Ziekte past niet in dat plaatje, en precies daarom voelt het zo ontwrichtend wanneer het toch zo blijkt te zijn.

De klap van de diagnose:

Soms wordt er tijdens een routinecontrole, een tweejaarlijkse mammografie of een echo ‘voor de zekerheid’ iets gevonden. Soms is er dat ene bobbeltje, een verharding, een borst die ineens anders aanvoelt dan anders. Vaak zijn er vage signalen, zoals vermoeidheid, een vreemd soort pijn, een lichte zwelling, die pas achteraf als alarmsignaal wordt herkend.

De woorden die jullie gebruiken voor het moment van de diagnose keren telkens terug: shock, onwerkelijk, onrechtvaardig, verlammend. ‘Verslagen, boos, onwezenlijk, maar ook enorm ondersteund en geliefd’, schrijft een lezeres. Opvallend vaak valt het woord ‘kwaadaardig’ niet langer in een dokterskabinet, maar op een scherm: in een online medisch dossier, een app, een mail die geopend wordt aan de keukentafel.

Minstens even moeilijk is het moment waarop je het nieuws moet delen. Veel vrouwen schrijven dat ze hun partner, ouders, kinderen of vrienden vooral proberen gerust te stellen, terwijl ze zelf nog nauwelijks bevatten wat er gebeurt. ‘Maak je geen zorgen, alles komt goed, ik ben sterk’, stuurde iemand in haar groepschat. Achteraf besefte ze dat zij haar omgeving aan het troosten was, niet omgekeerd. Toch zijn het volgens de respondenten uiteindelijk vaak kleine gebaren die bijblijven: een collega die onopvallend je agenda ontlast, een vriendin die gewoon naast je op de zetel komt liggen, een buur die soep brengt zonder door te vragen. Dat zijn de momenten waarop je voelt dat je niet alleen bent.

Leven met een ander lichaam:

Bijna iedereen beschrijft een verschuiving in de relatie met haar lichaam. Soms hard en rauw: ‘Mijn lichaam is niet meer van mij.’ En: ‘Ik ben precies boos op mijn lichaam.’ Littekens, een asymmetrische borst, een prothese, gewicht dat komt en gaat: het beeld dat je jarenlang van jezelf had, kantelt. Wat vroeger vanzelfsprekend was: uitkleden, lingerie passen, in de spiegel kijken, krijgt ineens een lading. Daarbovenop komt de impact van behandelingen zoals chemo en hormoontherapie: vermoeidheid, pijn, stemmingswisselingen, een vervroegde menopauze. Veel vrouwen beschrijven het gevoel dat hun lichaam niet langer hun eigen ritme volgt, maar dat van afspraken, medicatie en bloedwaarden.

Tussen de pijnlijke zinnen staan ook zachtere stemmen. Vrouwen die schrijven dat de relatie met hun lichaam langzaam aan het herstellen is. Dat ze milder zijn geworden voor zichzelf, bewuster omgaan met rust, voeding en beweging. Dat ze proberen naar hun littekens te kijken als tekenen van een oorlog die ze ook overleefd hebben. ‘Het vertrouwen was er even niet meer, maar stukje bij beetje komt het terug’, schrijft iemand.

Waarom een community zoveel uitmaakt:

‘Je voelt je vaak alleen. Steun is altijd welkom’, vat een lezeres het samen. Hoe liefdevol je omgeving ook is, sommige nuances begrijpt alleen wie hetzelfde meemaakt: de stilte van een wachtdag voor een belangrijke uitslag, de eerste blik in de spiegel na een operatie, de trap oplopen met benen die niet meer willen. Die community hoeft niet groot te zijn. Soms is het een besloten groep online, soms zijn het een paar vrouwen die je leert kennen in de wachtzaal, soms één vriendin die exact weet hoe het voelt. De rode draad in jullie verhalen is helder: weten dat iemand je begrijpt zonder uitleg, maakt het verschil tussen vechten in je eentje en je gedragen voelen.

Think Pink: meer dan een roze lintje:

In veel antwoorden duikt één naam op als houvast: Think Pink. De organisatie is de nationale borstkankerorganisatie in België en voert sinds 2007 campagne om borstkanker zichtbaarder te maken, vrouwen te informeren en te sensibiliseren rond vroegtijdige opsporing. Think Pink doet dat niet alleen met symbolische roze lintjes. Via fondsen zoals Geef om Haar, het SMART Fonds en het Share Your Care Fonds ondersteunen ze lotgenoten financieel en praktisch, zoals het bijdragen voor pruiken en projecten rond nazorg en innovatief onderzoek.

Ook de Think Pink Box, die gratis in borstklinieken wordt uitgedeeld, komt in jullie verhalen regelmatig terug als lichtpunt: een doos vol informatie met medische informatie, financieel advies en nuttige adressen, en kleine troostende dingen, zoals een hartenkussentje dat littekens ontziet en soms jaren later nog gebruikt wordt. Kleine, maar bijzonder concrete gebaren die net die broodnodige ademruimte brengen. Daarnaast zijn er acties als Race for the Cure en andere beweeginitiatieven die fondsen werven, maar ook verbinding creëren. Ze brengen lotgenoten, families en supporters samen in één roze golf van steun en zichtbaarheid.

Voor veel lezeressen is Think Pink één van de eerste plekken waar ze zich minder alleen voelen: via de website, sociale media, brochures, sportevents of lotgenotengroepen. Woorden als ‘steun’, ‘informatie’, ‘erkenning’ en ‘rust’ duiken telkens opnieuw op in de enquête. Online is er de besloten Facebookgroep ‘Think Pink voor lotgenoten’: een warme plek waar patiënten en ex-patiënten elkaar vinden, vragen durven stellen en troost vinden.

Jouw verhaal telt:

Toen we deze enquête lanceerden, was dat met één duidelijke wens: borstkanker minder abstract maken, zeker voor jonge vrouwen. Dankzij jullie verhalen die eerlijk, rauw, zacht, soms hoopvol zijn, is dat gelukt. Wil je zelf iets doen, voor jezelf of voor iemand anders? Praat erover. Stel die afspraak voor een mammografie of controle niet eindeloos uit. Volgens cijfers van 2023 (IMA Atlas) gaat slechts 49,7% van de vrouwen in Vlaanderen, 9,3% in Brussel en 4,3% in Wallonië en de Duitstalige Gemeenschap in op de uitnodiging voor een een gratis screeningsmammografie. Terwijl dat eenvoudige onderzoek, om de twee jaar aangeboden aan vrouwen van 50 tot 69 jaar, letterlijk levens kan redden: bij een vroeg ontdekte tumor ligt de vijfjaarsoverleving vandaag op 93%. Maak er dus jouw prio van en herinner je vriendinnen, collega’s, zussen en dochters eraan dat borstkanker geen leeftijd heeft. En als je zelf midden in een traject zit: zoek de plek waar jij je gedragen voelt, of dat nu bij Think Pink is, in je borstkliniek, online of gewoon in je eigen omgeving. Steun is er.

Bron: www.elle.be