“Chemogoestingske?” Frances Lefebure en Karen François maken grappige wenskaarten voor borstkanker.
Auteur: Maaike Huegaerts - hln.be/nina
Frances Lefebure Streamz & ID/ Sebastiaan Franco.
Het tweede seizoen van ‘F*** You Very, Very Much’ startte net op Streamz en het personage van actrice Frances Lefebure ontdekte al dat ze borstkanker heeft. Elk jaar krijgen 10.500 vrouwen en mannen die diagnose in ons land. Samen met Think Pink en ontwerpster Karen François brengt Lefebure nu humoristische beterschapskaarten uit. “Stel niet de vraag: ‘Hoe is het?’”
“Veel sterkte.” “Houd de moed erin.” Het zijn de typische uitspraken die we gebruiken als iemand ziek is. Maar zit je daar echt op te wachten als je borstkanker hebt? Elk jaar krijgen 10.500 Belgische vrouwen en mannen de diagnose. Wat je dan best wel en niet zegt, is voor buitenstaanders vaak de grote vraag.
Actrice Frances Lefebure speelt het hoofdpersonage An in de Streamz-reeks ‘F*** You Very, Very Much’. Ze opent het nieuwe tweede seizoen met een dikke “fuck kanker” wanneer ze hoort dat er een tumor in haar borst groeit.
“Als actrice was het heel interessant, maar ook spannend om die rol te spelen", zegt Frances. “Ik wil natuurlijk dat mensen die borstkanker hebben of hadden, zich kunnen vinden in mijn personage.”
Samen met ontwerpster Karen François zocht Frances daarom uit wat mensen die door kanker getroffen worden echt willen horen. Met de hulp van Streamz en Think Pink resulteert dat nu in een stel ‘F*** Cancer Very, Very Much’-wenskaarten. Die zeggen niet: “Veel sterkte en goede moed.” Wel: “Ik ben er voor u, ook bij je (chemo)kuren.”
Frances Lefebure ID/ Sebastiaan Franco.
Frances en Karen leerden veel van de (ex-)patiënten. “Ik zei dingen die niet oké zijn”
Om zich in te leven in haar rol, ging Frances Lefebure voor de reeks in gesprek met (ex-)patiënten. “Soms weten we niet wat te zeggen tegen iemand die ernstig ziek is. En dan zeggen we maar niks. Maar humor kan helpen. Een vrouw vertelde me dat haar vriendin had gezegd dat ze haar benen nu tenminste niet meer zo veel zal moeten scheren. Dat vond ze echt leuk om te horen, want het deed haar lachen. Dat verhaal is me erg bijgebleven. Spaar zulke mopjes misschien voor mensen die dicht bij jou staan, maar die mensen appreciëren ze wel enorm.”
Ook ontwerpster Karen François sprak met (ex)-patiënten en leerde dat veel uitspraken die ze zelf gebruikte, niet oké zijn. “Neem nu iets als: ‘Je ziet er goed uit.’ Daar zit iemand met kanker niet altijd op te wachten. Misschien ziet die persoon er goed uit, maar voelt hij of zij zich belabberd.”
“Iemand anders vertelde me dat ze moeite had met vervoer te vinden naar het ziekenhuis toen ze niet mocht rijden door haar chemokuren. Je kan dan wel ‘veel sterkte’ sturen, op zo’n moment is het veel behulpzamer om een berichtje te schrijven als: ‘Ik kan je weleens naar het ziekenhuis brengen of komen halen, als je dat wil.’”
Het zijn vaak de kleine woordjes die een wereld van verschil maken, merkten de twee. “Een stomme vraag als: ‘hoe is het?’ klinkt heel normaal voor ons”, zegt Frances. “Maar je kan beter vragen: ‘Hoe is het vandaag?’ Op die vraag kan de ander veel makkelijker antwoorden. Op de vraag ‘hoe is het?’ is het antwoord simpel: niet goed, natuurlijk."
“Ik had in totaal een dertigtal kaartjes gemaakt, maar daar bleven er na onze gesprekken slechts een handjevol van over”, zegt Karen. “Er zaten kaartjes bij die ik supergrappig vond, maar die voor de personen die we spraken, een absolute no-go waren. En als zij ‘nee’ zeggen, is het ook zo. Mijn mening telt niet op dat vlak.”
Dit is nog beter dan loze woorden. “En de kaartjes zijn een ijsbreker”
“Het is niet nodig om grote woorden te gebruiken of lange gesprekken te voeren als je praat met iemand die borstkanker heeft", zegt Heidi Vansevenant, voorzitter bij Think Pink. “Je moet vooral iets dóén, in plaats van iets te wensen, of te zeggen dat je iets zou kunnen doen.”
“De zinnen op de wenskaartjes zijn daarom ook een oproep tot actie. Ze bieden de directe omgeving handvaten en woorden. Weet je niet hoe je moet reageren? Gebruik dan een van onze kaartjes als ijsbreker en doorbreek zo even de dagelijkse bekommernis.”
Frances en Karen maakten het gelukkig nog niet mee dat iemand dicht bij hen borstkanker kreeg. “Maar als het zou gebeuren, zou ik zeker zo’n kaartje sturen”, zegt Frances. “Schaamteloze humor kan af en toe opluchten.”
“Het zijn natuurlijk kaartjes waarbij je goed moet beseffen naar wie je ze stuurt”, zegt Karen. “Humor blijft iets subjectiefs. Ik zou ze zelf zeker gebruiken, maar dan bij mensen die ik goed ken."
