Chemours aansprakelijk voor vervuiling met PFAS in wijde omtrek, weg vrij voor schadevergoedingen.
Auteurs: Folkert van der Krol, Peter Koster - ad.nl/binnenland
MET VIDEO: Chemours is aansprakelijk voor de verontreiniging met chemische PFAS-stoffen van een groot gebied in de Drechtsteden. Het gaat om de periode tussen 1 juli 1984 tot en met 1 maart 1998. Dat is het oordeel van de Rotterdamse rechtbank woensdag in een zaak die door de gemeenten Dordrecht, Sliedrecht, Papendrecht en Molenlanden was aangespannen tegen de teflonfabriek aan de Baanhoekweg in Dordrecht.
De uitspraak van de rechtbank is van groot belang, omdat de vier gemeenten alle schade uit het verleden en de toekomst op Chemours willen verhalen. Ook andere organisaties zouden op basis van de uitspraak een procedure kunnen beginnen tegen het chemieconcern. PFAS-stoffen zijn chemische verbindingen die niet afbreekbaar zijn in het milieu en schadelijk zijn voor de gezondheid. Chemours laat in een eerste reactie weten bereid te zijn om de schade te betalen.
Het chemiebedrijf denkt aan het opzetten van een fonds, waarmee de gemeenten activiteiten kunnen financieren om de verontreiniging aan te pakken.
Voor de genoemde periode van 1984 tot 1998 is Chemours ook aansprakelijk voor de schade die de gemeenten daardoor hebben geleden, aldus de rechter. DuPont (nu Chemours) heeft de provincie en gemeenten in deze periode onvoldoende ingelicht over de mogelijke risico’s van deze uitstoot en de eigen zorgen daarover.
De rechtbank laat ook weten nu nog niet in staat te zijn definitief te beslissen of de uitstoot van PFOA (een PFAS-stof) in de periode van 2 maart 1998 tot 2012 al dan niet onrechtmatig was. Een belangrijke vraag is hoeveel PFAS voor 1984 en na 1998 op grond van de gemeenten is gekomen. Als dit veel is, draaien Chemours en DuPont ook voor die periodes op voor de kosten van de verwijdering ervan. In 2012 stopte Chemours met het gebruik van PFOA.
De uitstoot van GenX-stoffen, ook een PFAS, naar de lucht vanaf 2012 is volgens de rechtbank geen onrechtmatige daad ten opzichte van de gemeenten. De gemeenten hebben bij de rechter niet goed genoeg aangetoond wat de risico’s zijn van de relatief kleine hoeveelheden GenX-stoffen die zijn uitgestoten. Daarbij is rekening gehouden met de verleende vergunningen en met de informatie die Chemours heeft gegeven. Toch is het volgens de rechter mogelijk dat dat Chemours de kosten van de verwijdering toch moet vergoeden als blijkt dat de vervuiling met GenX-stoffen op de percelen van de gemeenten veel groter is dan kon worden verwacht. In dat geval moet Chemours wel de kosten van de verwijdering vergoeden.
De hoogte van de schade moet nog worden bepaald. De rechtbank heeft wel al besloten dat Chemours niet hoeft op te draaien voor schadeposten zoals de kosten voor de inzet van ambtenaren, advisering, voorlichting en bloedonderzoeken bij omwonenden. Die kosten komen voor rekening van de gemeenten.
Chemours bereid om schade te betalen na uitspraak rechter:
Chemours wil zo snel mogelijk acties ondernemen om de verontreiniging van de omgeving met giftige PFAS-stoffen aan te pakken. Dat stelt het Dordtse chemiebedrijf in een eerste reactie op de uitspraak van de rechtbank.
Zo denkt Chemours aan het opzetten van een fonds, waarmee de gemeenten (Dordrecht, Sliedrecht, Molenlanden en Papendrecht) activiteiten kunnen financieren om de verontreiniging aan te pakken. Chemours stelt daarmee te willen voorkomen er niets gebeurt in de periode dat juridische processen nog lopen. Die kunnen jaren duren. Chemours stelt daarom graag een manier te vinden om snel actie te ondernemen richting de omgeving van de fabriek. ,,We horen de zorgen van de omwonenden van onze locatie in Dordrecht en die raken ons.’’
Chemours stelt de uitspraak van de rechtbank nog te bestuderen, maar laat weten actie te willen ondernemen om de problemen op te lossen. ,,Deze acties zullen zich richten op het in kaart brengen van een aanpak, en het bieden van technische en financiële ondersteuning hiervoor. In overleg met de betrokken gemeenten kan bijvoorbeeld de mogelijkheid worden onderzocht van het opzetten van een fonds, waarmee gemeenten activiteiten kunnen financieren.’’
Het chemiebedrijf laat weten samen met de betrokken gemeenten te willen optrekken. ,,Tegelijkertijd blijven we ons inzetten voor een zo verantwoord mogelijke productie in onze fabriek.’’
Eieren:
De laatste jaren kwam steeds meer aan het licht wat de gevolgen zijn van de PFAS-uitstoot. De stoffen zitten, op tal van plekken in te hoge concentraties, in de bodem, gewassen uit moestuinen, eieren van hobbyboeren en het grond- en zwemwater. PFAS-stoffen stapelen zich op in het lichaam en kunnen het immuunsysteem aantasten. Ook worden ze in verband gebracht met verschillende soorten kanker.
De gemeenten, begeleid door advocatenkantoor Pels Rijcken, daagden de chemiebedrijven in het voorjaar van 2021 voor de rechter. De schade, veroorzaakt door de PFAS-vervuiling, loopt volgens de gemeenten in de vele miljoenen euro’s, bijvoorbeeld voor onderzoek en de sanering van verontreinigde bouwgrond en moestuinen.
De tekst gaat verder onder de Foto:
De fabriek van Chemours in Dordrecht loost tot op de dag van vandaag schadelijke PFAS-stoffen.
Foto: Jeffrey Groeneweg.
Vergunningen:
Chemours voerde tijdens de rechtszaak in maart aan dat het bedrijf zelf pas sinds 2017 zou weten dat PFOA en GenX-stoffen in de omgeving op de grond terechtkomen. Het dacht dat de uitstoot uit de schoorstenen in de lucht zou vervliegen. Bovendien kreeg het vergunningen van de overheid voor de PFAS-lozingen. De gemeenten stelden dat Chemours en DuPont al veel langer wisten van de milieu- en gezondheidsrisico’s van geloosde PFAS en dat ze onrechtmatig hebben gehandeld.
Chemours probeerde onlangs nog om een toekomstige schadeclaim van de vier gemeenten af te kopen voor enkele miljoenen euro’s. Dat bleek uit geheime notulen, die werden gelekt door het inmiddels gestopte Dordtse PvdA-commissielid Ruben Schilt. De vier gemeenten gingen niet op dat voorstel van Chemours in.
Naast de rechtszaak van de gemeenten loopt een aangifte die advocaat Bénédicte Ficq begin deze maand tegen Chemours deed namens zo’n 3000 mensen, onder wie arts Diederik Gommers. Zij willen dat het chemiebedrijf, inclusief voorloper en de leidinggevenden van de afgelopen tientallen jaren, worden vervolgd voor het lozen van schadelijke PFAS-stoffen en het daarmee het in gevaar brengen van de gezondheid van mensen. Het Openbaar Ministerie moet nog besluiten of de massa-aangifte leidt tot een strafrechtelijk onderzoek.