Eerder sterven en grotere kans op longkanker: Tata Steel creëert extra gezondheidsrisico’s bewoners IJmond.
Auteur: ONZE VERSLAGGEVERS - telegraaf.nl/nieuws
IJMUIDEN - Grote hoeveelheden fijnstof, stikstofoxiden, kankerverwekkende paks en metalen afkomstig van Tata Steel in de lucht zorgen ervoor dat inwoners van Wijk aan Zee gemiddeld 2,5 maand korter leven. Daarnaast leidt de uitstoot tot een grotere kans op longkanker. Dit blijkt uit onderzoek van het RIVM, dat hierover vrijdag een nieuw rapport openbaart. Daarin zijn ook de conclusies van een aantal reeds bestaande rapporten gebundeld.
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d72babb8-5940-11ee-8d6e-02c309bc01c1.jpg)
Foto: ANP / HH.
De stapeling van risico’s is wel in samenhang bekeken, maar het RIVM heeft geen conclusies over de ’cumulatie’ van giftige stoffen in relatie tot de gezondheid van omwonenden getrokken. Daar is wereldwijd meer onderzoek naar nodig, aldus de onderzoekers.
Eerder sterven:
De gezondheidsrisico’s van de staalfabriek zijn vooral in de directe omgeving het grootst. Het RIVM heeft gekeken naar eerder sterven (2,5 maand), risico’s op longkanker door fijn stof en pak (vier procent meer longkanker in de toekomst in Wijk aan Zee), astma bij kinderen en jongeren (drie procent meer), een lager IQ door looduitstoot (0,2 IQ-punt minder in Wijk aan Zee over de hele bevolking), en acute luchtwegklachten (geen getallen).
Longkanker:
De cijfers in dit nieuwe rapport zijn volgens RIVM onderzoeker Leendert Gooijer niet zomaar te vergelijken met reeds bekende rapporten over longkanker. GGD Kennemerland heeft eerder vastgesteld dat het aantal longkankergevallen in de gemeente Beverwijk gemiddeld 27% hoger ligt dan in de rest van het land, en in sommige wijken stijgt dat getal tot meer dan 50%. De GGD heeft een relatie tot luchtkwaliteit gelegd, maar ook met rookgedrag.
Hoe zich dit verhoudt tot de 4% toekomstige longkankergevallen in Wijk aan Zee die door het RIVM aan Tata steel worden toegeschreven, wordt uit het rapport niet geheel duidelijk. Gooijer: „Het gaat om rekenmodellen, waarbij wij zijn uitgegaan van de huidige uitstoot voor toekomstige gevallen.”
Piekbelasting:
Het rapport vermeldt dat er niet is gekeken naar piekbelasting door ongeplande uitbraken van stof en gas van Tata Steel. Maar het RIVM vindt dit wel belangrijk; astma-aanvallen en benauwdheid wordt in een hoofdstuk uitgewerkt, evenals acute sterfte en spoedopnamen in het ziekenhuis. Het RIVM kan dat laatste echter niet rechtstreeks linken aan emissie-uitbraken van Tata Steel.
De meeste winst voor de gezondheid is volgens het RIVM te bereiken door hinder en de blootstelling aan fijnstof en stikstofdioxide te verminderen. „Minder uitstoot van paks en lood levert ook gezondheidswinst op, als er daadwerkelijk minder blootstelling is aan deze stoffen. Omwonenden van Tata Steel worden aan verschillende stoffen tegelijk blootgesteld, waardoor meerdere effecten kunnen ontstaan.”
Reactie Tata Steel:
Tata Steel zegt zich het rapport aan te trekken. „RIVM’s bevindingen raken ons, gezondheid is een belangrijk onderdeel van onze maatregelen en plannen”, reageert de directie van de fabriek. Gewezen wordt op de bestaande Roadmap Plus-plannen die veel milieumaatregelen bevatten om de uitstoot te verkleinen. In de toekomst wil de fabriek overstappen op ’groen staal’, wat betekent dat de uitstoot sterk moet verminderen als wordt overgestapt van steenkool op groen geproduceerd waterstof als brandstof om staal te maken.
’Geen wondermiddel’
Demissionair staatssecretaris Vivianne Heijnen zegt dat ze het ’onacceptabel’ vindt dat bewoners onnodig gezondheidsrisico’s lopen door de uitstoot van de staalfabriek. Ze rept over ’vervolgacties’ en kijkt of ze „in Europees verband” maatregelen kan nemen. Het uitvoeren van verbeterplannen is lastig, zo meldt de staatssecretaris, want „als je kijkt naar de wettelijke kaders, dan voldoen ze.”
De bewindsvrouw zegt dat ze zich kan voorstellen dat mensen geschrokken zijn, maar zegt ook dat er ten opzichte van tientallen jaren geleden al het nodige is gebeurd om te verbeteren. Heijnen zegt ook dat onder meer een zogenoemde expertgroep in het leven is geroepen, die „specifiek naar de situatie rondom Tata Steel gaat kijken, hoe we de gezondheid daar kunnen gaan verbeteren.” Verder meldt ze dat het kabinet ’maatwerkafspraken’ met Tata Steel wil maken die „gezondheidswinst moeten gaan opleveren.” Toch zegt ze ’geen wondermiddel’ te hebben om ’het meteen van vandaag op morgen op te lossen’.
Provincie: verhelderend:
Provinciebestuurder Jeroen Olthof (PvdA/GL) die verantwoordelijk is voor het Tata-dossier, noemt het ’verhelderend dat het onderzoek inzichten geeft over waar de meeste gezondheidswinsten zijn te behalen en waar we onze inspanningen daartoe op moeten richten’. Hij zegt het ook belangrijk te vinden dat gezondheid beter in wet- en regelgeving wordt vastgelegd. Ook laat de provinciebestuurder weten dat hij blijft werken aan het aanscherpen van vergunningen, het strakker houden van toezicht en het strenger handhaven.