Eiwitrijke producten.
Eiwitten maken deel uit van al onze lichaamscellen en zijn daarmee belangrijke bouwstoffen voor het lichaam. De hoeveelheid eiwit die u dagelijks via uw voeding nodig heeft, de zogenaamde eiwitbehoefte, is afhankelijk van uw leeftijd, de hoeveelheid spiermassa, de lichamelijke activiteit. Ziekte en de ernst daarvan verhoogt de behoefte aan eiwitten. Het is belangrijk dat de voeding naast eiwitten ook voldoende koolhydraten en vetten bevat. Is dit niet het geval dan worden de extra eiwitten als brandstof gebruikt in plaats van als bouwstof.
Onderstaande tabel geeft de eiwitbehoefte per dag aan, voor verschillende groepen mensen.
Groepen | Eiwitbehoefte in grammen, per kilo lichaamsgewicht per dag |
|---|---|
Gezonde volwassenen (<70 jaar) | 0,8 |
Gezonde ouderen (>70 jaar) | 1,0-1,2 |
Ziekte met stabiel lichaamsgewicht, geen complicaties | 1,0-1,2 |
Fysieke activiteit, training | >1,2 |
Ziekte met recent gewichtsverlies | 1,2-1,5 |
Ziektegerichte behandeling met milde complicaties | 1,2-1,5 |
· grote chirurgische ingreep · intensieve chemotherapie · combinatietherapie · complicaties · grote verliezen, zoals meerdere dagen diarree of vetdiarree, koorts, zweren, drains of grote verliezen via stoma | >1,5 |
Op basis van deze getallen kan de hoeveelheid eiwitten die iemand op een dag nodig heeft worden berekend. Dit gebeurt met de formule totale eiwitbehoefte = lichaamsgewicht (kg) x eiwitbehoefte (gram). Bijvoorbeeld iemand met een gewicht van 70 kilogram heeft als gezonde volwassene ongeveer 56 gram eiwit per dag nodig. Afhankelijk van tot welke groep iemand behoort kan dit oplopen tot wel 105 gram eiwit per dag.
Dierlijke en plantaardige eiwitten:
Eiwitrijke producten kunnen zowel dierlijk als plantaardig zijn. Dierlijke eiwitten zitten vooral in vlees, vis, melk, kaas en eieren. Plantaardige eiwitten zitten vooral in brood, graanproducten, peulvruchten, noten en paddenstoelen. Het lichaam neemt dierlijke eiwitten makkelijker op, de zogenoemde eiwitkwaliteit is hoger. Dit komt doordat het lichaam de dierlijke eiwitten beter kan verteren, en doordat dierlijke eiwitten meer essentiële aminozuren bevat. Als u geen dierlijke eiwitten eet, is het daarom extra belangrijk om op te letten dat u voldoende eiwitten binnen krijgt.
In onderstaande tabel kunt u zien hoeveel eiwit de verschillende eiwitproducten/maaltijdcomponenten leveren:
| Voedingsmiddelen | Hoeveelheid eiwit per portie |
|---|---|
| 100 gram vlees/vis/kip (rauw gewicht)* | 20 gram |
| 75 gram tahoe/tofu/tempeh | 10 gram |
| 1 opscheplepel peulvruchten | 4 gram |
| 1 ei | 7 gram |
| 1 plak kaas | 5 gram |
| 1 broodbeleg hummus | 2 gram |
| 1 broodbeleg zalmsalade/eiersalade | 2 gram |
| 1 snee bruin brood | 3 gram |
| 1 mueslibol | 7 gram |
| 1 schaaltje kwark of Skyr (150 ml) | 17 gram |
| 1 schaaltje pap (250 ml) | 10 gram |
| 1 schaaltje hangop (150 gram) | 15 gram |
| 1 breaker high protein (200 ml) | 13 gram |
| 1 schaaltje magere yoghurt (150 ml) | 6 gram |
| 1 glas (karne)melk/chocolademelk | 5 gram |
| 1 handje noten en pinda's | 5 gram |
*Vlees is een goede bron van eiwitten en belangrijke vitamines en mineralen, zoals ijzer en kan daarmee bijdragen aan een gezonde voeding en aan herstel. Grote hoeveelheden rood en bewerkt vlees worden normaal gesproken als 'minder gezond' beschouwd.
Bij onbedoeld gewichtsverlies kunnen ze echter noodzakelijk zijn om het gewichtsverlies te verminderen en kunnen ze, voor de tijd dat het nodig is, onderdeel zijn van de aangepaste voeding. Bij onbedoeld gewichtsverlies kan het goed zijn om royaler vlees en ook vleeswaren te gebruiken. U kunt daarnaast ook andere eiwitbronnen kiezen, zoals kip, vis, eieren en zuivel (zie ook het boodschappenlijstje).
Klik op het boodschappenlijstje voor een PDF-bestand wat u kunt opslaan of printen.
Daarnaast hebben we een aantal voorbeeldmaaltijden voor u opgesteld. Dit is ter inspiratie. Varieer hier gerust mee. U zult zien dat deze voorbeeldmaaltijden tussen de 20-30 gram eiwit bevatten. Hier is voor gekozen omdat eiwitten het beste worden opgenomen als ze in porties van 20-30 gram worden gegeten.
| Voorbeeldmaaltijd | Hoeveelheid eiwit per product |
|---|---|
| 2 sneetjes brood met halvarine | 6 gram |
| 1 plak kaas | 5 gram |
| 1 beleg tonijn uit blik | 10 gram |
| een handje rucola | 0 gram |
| 1 glas melk | 5 gram |
| 1 kop thee | 0 gram |
| Totaal | 26 gram |
| Voorbeeldmaaltijd | Hoeveelheid eiwit per product |
|---|---|
| 2 sneetjes brood met halvarine | 6 gram |
| omelet van 1 ei | 7 gram |
| bieslook | 0 gram |
| 1 plak kaas | 5 gram |
| 1/2 tomaat | 0 gram |
| 1 glas (soja)melk | 5 gram |
| Totaal | 23 gram |
Voorbeeldmaaltijd | Hoeveelheid eiwit per product |
|---|---|
| 1 bord pap (250 ml) | 10 gram |
| pindakaas | 4 gram |
| 1 gekookt ei | 7 gram |
| 1 kop thee | 0 gram |
| Totaal | 21 gram |
Voorbeeldmaaltijd | Hoeveelheid eiwit per product |
|---|---|
| 1 schaaltje Skyr (250 ml) | 28 gram |
| handje frambozen | 0 gram |
| granola (45 gram) | 4 gram |
| Totaal | 32 gram |
| Voorbeeldmaaltijd | Hoeveelheid eiwit per product |
|---|---|
| 3 sneetjes brood met halvarine | 9 gram |
| 1x jam | 2 gram |
| hüttenkäse | 0 gram |
| 2x kaas | 10 gram |
| 1 glas chocolademelk | 5 gram |
| Totaal | 24 gram |
| Voorbeeldmaaltijd | Hoeveelheid eiwit per product |
|---|---|
| volkoren wrap | 7 gram |
| gebakken kipfilet (75 gram bereid) | 21 gram |
| 1/2 avocado | 2 gram |
| handje sla | 0 gram |
| crème fraîche (1 eetlepel) | 1 gram |
| Totaal | 31 gram |
Eiwitrijke voedingsmiddelen:
De Landelijke Werkgroep Diëtisten Oncologie heeft samen met IKNL een database opgesteld met energie- en eiwitrijke producten. Deze database kunt u raadplegen om te zien welke producten eiwitrijk zijn, en ter inspiratie.
U vindt de lijst hier: https://www.stuurgroepondervoeding.nl/energie-en-eiwitrijke-producten
Aanvullende voeding met eiwit:
Soms lukt het niet om via de gewone voeding voldoende eiwitten binnen te krijgen. In overleg met uw arts en/of diëtist kan gekozen worden om uw voeding aan te vullen met bijvoeding in de vorm van een eiwitrijk poeder, drinkvoeding of eventueel sondevoeding.
Drinkvoeding en sondevoeding worden door de apotheek of een facilitair bedrijf geleverd. Ook een eiwitrijk poeder wordt bij voorkeur via de apotheek of een facilitair bedrijf geleverd. Het is minder verstandig om een zogenaamd protein powder (whey protein, eiwitpoeder) wat als sportvoeding wordt verkocht te gebruiken. De samenstelling van deze poeders wordt niet gecontroleerd, waardoor niet duidelijk is wat u precies binnen krijgt. Het eiwitrijke poeder via apotheek of facilitair bedrijf is wel streng gecontroleerd.