Auteur: Ann Willems - vrt.be

De Vlaamse overheid wil in de loop van 2024 baarmoederhalskanker onmiddellijk opsporen via een HPV-test. Zo’n test spoort het virus op dat pas 10 tot 15 jaar later kanker kan veroorzaken, waardoor gezondheidsrisico’s sneller kunnen worden aangepakt. Momenteel krijgen vrouwen een HPV-test pas aangeboden nadat een klassiek uitstrijkje afwijkende cellen heeft vertoond. Stephanie Van Houtven, de vroegere ondervoorzitter van Vooruit die vandaag is overleden aan de gevolgen van baarmoederhalskanker, drong de voorbije jaren op deze wijziging aan.

Stephanie Van Houtven, tussen 2015 en 2019 ondervoorzitter van Vooruit, kreeg in de zomer van 2019 last van tussentijds bloedverlies. Pas eind januari 2020 - drie bezoeken aan de gynaecoloog en verschillende negatieve uitstrijkjes later - werd de diagnose baarmoederhalskanker gesteld. Ze had op dat moment al een tumor van een viertal centimeter. Vandaag is ze aan de gevolgen van de kanker overleden.

"Ik ging er altijd van uit dat screenings met de best mogelijke tests gebeurde", vertelde Van Houtven vorige zomer in “Terzake”. Haar klassieke uitstrijkjes leken telkens in orde, waardoor er nooit een bijkomende HPV-test werd uitgevoerd. Het verklaart waarom ze zo laat werd gediagnosticeerd.

Hoe ontstaat baarmoederhalskanker?

Het humaan papillomavirus (HPV) is de oorzaak van baarmoederhalskanker. Het virus wordt overgedragen via seksuele betrekkingen of intiem contact van huid op huid.

Ongeveer 80 procent van de bevolking is ermee besmet, en 1 procent van de vrouwelijke dragers krijgt ooit baarmoederhalskanker, als ze niet tijdig behandeld worden. Bij 4 op 5 vrouwen verdwijnt HPV echter spontaan.

In België zijn elk jaar 630 nieuwe gevallen van baarmoederhalskanker en sterven elk jaar 220 vrouwen aan deze ziekte. Nochtans is het een ziekte die kan vermeden worden wanneer men optimaal vaccineert, screent en behandelt.

Vanaf 30 jaar:

De laatste jaren van haar leven was Van Houtven een fervente pleiter om de klassieke uitstrijkjes over te slaan en onmiddellijk een HPV-test uit te voeren. Vanaf volgend jaar lijkt het zover. De Vlaamse overheid wil namelijk in de loop van 2024 meteen HPV-tests inzetten om baarmoederhalskanker op te sporen.

“We zijn zeer blij dat de princiepsbeslissing is gevallen”, zegt Patrick Martens van het Centrum voor Kankeropsporing. “De HPV-test is heel nauwkeurig. We kunnen problemen zo in de beginfase opsporen, nog voor er van kanker sprake is."

De HPV-test is heel nauwkeurig. We kunnen problemen in de beginfase opsporen, nog voor er van kanker sprake is

Patrick Martens van het Centrum voor Kankeropsporing.

De HPV-test wordt pas vanaf de leeftijd van 30 jaar de standaard. “Bijna iedereen, zowel man als vrouw, maakt ooit een HPV-infectie door. In de jaren waarin men seksueel actief wordt, testen veel mensen positief. Vaak ruimt het lichaam het virus vanzelf op. We willen jonge mensen dus niet nodeloos ongerust maken.” Voor jongere vrouwen blijft het klassieke uitstrijkje met andere woorden de norm.

Terugbetaling:

Het klassiek uitstrijkje wordt idealiter elke drie jaar uitgevoerd, de HPV-test hoeft pas elke vijf jaar te gebeuren. “In het buitenland zien we dat dit vanaf een leeftijd van 50 jaar zelfs pas om de tien jaar nodig is”, aldus Martens.

Voor vrouwen verandert er in praktijk niets. “De verandering vindt plaats in het labo, door daar eerst de HPV-test in te zetten. Als die positief is, wordt daarna overigens nog celonderzoek gedaan. Dat kan via dezelfde afname, een vrouw hoeft hiervoor niet twee keer naar een arts te gaan.” De volgorde wordt met andere woorden omgedraaid, met de opsporing naar het virus voorop en het zoeken naar afwijkende cellen in tweede instantie.

Het is nog niet duidelijk wanneer in 2024 de nieuwe werkwijze ingaat. “Er moet nog wel wat werk worden verzet”, zegt Martens. “De test mogelijk maken is één ding, maar we moeten er ook voor zorgen dat de uitvoering gestroomlijnd verloopt: de kwaliteit van de tests, de informatie die je meegeeft, de dataverzameling en de opvolging. Het gaat hier om ongeveer 1.750.000 vrouwen.”

Bedoeling is dat de HPV-test volledig wordt terugbetaald. “Het is zeer belangrijk dat zoveel mogelijk vrouwen een uitstrijkje laten nemen. Des te vroeger erbij, des te beter.”

Bron: www.vrt.be