Nieuwe AI-techniek helpt bij operatie hersentumor: ‘Hierdoor geen weken, maar 1,5 uur voor diagnose’.

13-10-2023 19:13

 

 

Auteur: Maaike Legemaat - ad.nl/utrecht

 

 

De neurochirurgen Eelco Hoving en Kirsten van Baarsen van het Prinses Máxima Centrum werken bij het opereren van hersentumoren met nieuwe AI-technologie.

De neurochirurgen Eelco Hoving en Kirsten van Baarsen van het Prinses Máxima Centrum werken bij het opereren van hersentumoren met nieuwe AI-technologie. 

Foto: UMC Utrecht.

 
 
 
 
 
 
 
 
REVOLUTIONAIR - Patiënten met een hersentumor hoeven in de toekomst minder bang te zijn voor een risicovolle tweede operatie. Ook is de kans op hersenschade na een operatie kleiner. Een revolutionaire techniek van het UMC Utrecht maakt dit mogelijk.
 
 
Een chirurg die een hersentumor opereert, zit met een dilemma. De tumor moet weg, maar hoeveel er gesneden moet worden, hangt af van het soort tumor. Is het een agressieve tumor, dan moet alles weg. Maar als de chirurg veel weefsel verwijdert, is er een kans dat hij hersenschade aanricht. Bij een minder agressieve tumor kan hij dus minder rigoureus snijden. Het probleem: hij weet niet wat voor soort tumor hij onder het mes heeft.
 
 
 
Daar kan nu verandering in komen dankzij onderzoek van het UMC Utrecht, het Prinses Máxima Centrum en het Amsterdam UMC. De onderzoekers ontwikkelden AI-technologie die tijdens de operatie kan bepalen om wat voor soort tumor het gaat. De chirurg kan daarop meteen tijdens het opereren de strategie aanpassen. Dat kan verschil maken voor een grote groep: jaarlijks wordt in Nederland bij 1400 volwassenen en 150 kinderen een tumor vastgesteld die ontstaat in de hersenen of het ruggenmerg.
 
 

‘Werkt nog beter dan we dachten’


Bastiaan Tops is hoofd van het Laboratorium voor kinderoncologie in het Prinses Máxima Centrum. Het probleem werd door chirurgen aangekaart bij zijn afdeling. Ze vroegen om snelle diagnoses van hersentumoren bij kinderen. ,,Ze wilden voorkomen dat er een tweede operatie nodig was, omdat ze in eerste instantie te weinig hadden weggehaald. Dat geeft kinderen veel stress. Maar we hadden geen oplossing.”

 

 

Eerder kon het weken duren voordat de patiënt wist wat voor soort hersentu­mor hij of zij had

Jeroen de Ridder, bio-informaticus, groepsleider UMC Utrecht en Oncode Institute.

 

 

Met de nieuwe techniek is dat heel anders. ,,We gebruiken de techniek één of twee keer in de week bij een kind. En het werkt verrassend goed. Twee keer gaf de test iets anders dan wat wij vermoedden op basis van het beeld onder de microscoop. De uitslag van de AI bleek achteraf toch te kloppen. Het werkt nog beter dan we dachten.”

 

 

Voordeel van AI:


Bio-informaticus Jeroen de Ridder is onderzoeksgroepsleider bij UMC Utrecht en Oncode Institute en leidde samen met Tops het onderzoek. Hij is blij met de tijdswinst die er gemaakt wordt door de snelle diagnose van de AI-technologie. ,,Eerder kon het weken duren voordat de patiënt wist wat voor soort hersentumor hij of zij had. De chirurg vaarde tijdens de hersenoperatie blind. Nu is de diagnose er in anderhalf uur.”

 

Het voordeel van AI is dat het maar heel weinig informatie nodig heeft voor een diagnose, zegt De Ridder. ,,Tijdens de operatie kan maar heel weinig moleculair DNA worden gemeten. Maar het is wel genoeg voor AI om de diagnose te kunnen stellen. Het is te vergelijken met een plaatje waarvan je maar 1 procent van de pixels kan zien. Een mens kan niet zien wat er staat. Maar AI is daar wel toe in staat.”

 

 

Immense belangstelling:


In het Prinses Máxima Centrum wordt de techniek al toegepast bij kinderen die een snelle diagnose nodig hebben. ,,Maar AI maakt de diagnose niet zelfstandig,” zegt de Ridder. ,,Het resultaat wordt teruggekoppeld naar de patholoog, die met een microscoop ook de tumor bestudeert. Die combineert de diagnose met wat hij ziet onder de microscoop.”

 

Tops ziet graag dat de techniek de wereld gaat veroveren. ,,De belangstelling is immens. Met name Oost-Europa en in derdewereldlanden kunnen deze AI heel goed gebruiken. De oude methode kost niet alleen veel tijd, maar is in deze landen vaak ook erg duur. Terwijl het apparaatje om de data te genereren relatief goedkoop is: 1000 dollar.” De onderzoeker ziet een taak voor het Prinses Máxima Centrum. ,,We zijn het grootste kinderoncologsich ziekenhuis in Europa. Dat brengt verantwoordelijkheid met zich mee om de zorg wereldwijd te verbeteren.”

 

De Ridder ziet mogelijkheden om het apparaatje in te zetten bij vergelijkbare tumortypen. ,,Ook bij andere typen kanker is de uitslag er dan veel sneller.”

 

 

 

Bron: www.ad.nl

 

 

 

Terug