Sebastiaan van Heesch, onderzoekgroepsleider in het Prinses Máxima Centrum, heeft een Vidi-beurs ontvangen. Dankzij de door NWO toegekende beurs kan Van Heesch nieuw fundamenteel onderzoek naar hersentumoren bij kinderen starten. De prestigieuze Vidi-beurzen worden jaarlijks aan wetenschappers toegekend die al een aantal jaren onderzoekservaring hebben, en stelt hen in staat een eigen, vernieuwende onderzoekslijn te ontwikkelen. Van Heesch: ‘Het bijzondere aan dit onderzoek is dat we gaan kijken of er een relatie bestaat tussen evolutionaire innovatie van onze hersenen, de rol van micro-eiwitten, en het ontstaan van kinderkanker.’

Dr. Sebastiaan van Heesch onderzoekt met zijn groep de rol van kleine eiwitten, ook wel ‘micro-eiwitten’ genoemd, in kinderkanker. Micro-eiwitten zijn een nieuwe en voorheen onzichtbare en onbekende groep eiwitten met een belangrijke rol in het menselijk lichaam en ziektes zoals kanker. In eerder onderzoek, op dit moment nog onder peerreview, zag Van Heesch aanwijzingen dat het uitschakelen van sommige van deze micro-eiwitten effect kan hebben op deling van kankercellen. 

Hersentumoren en micro-eiwitten:

Dankzij de beurs kan Van Heesch zich nu richten op de rol van deze kleine eiwitten in een nog slecht te behandelen hersentumor, een vorm van ependymoom, posterior fossa ependymoma type A (PFA). Een ependymoom is een tumor in de hersenen of het ruggenmerg, waarbij PFA specifiek in het achterste deel van de hersenen voorkomt. In Nederland krijgen elk jaar ongeveer 10-15 kinderen ependymoom. 

Van Heesch: ‘We richten ons specifiek op zogenaamde vroege hersentumoren, zoals PFA. Dit doen we omdat we weten dat micro-eiwitten aanwezig zijn tijdens de vroege hersenontwikkeling. En dus ook in tumoren die ontstaan tijdens deze fase van de embryonale ontwikkeling. Na de geboorte van het kind zijn de micro-eiwitten vaak niet meer in gezonde hersencellen te vinden. We weten dan ook niet wat ze doen en of ze belangrijk zijn voor hersenkanker bij kinderen, maar we vermoeden dat ze een rol kunnen spelen bij het ontstaan en de mate van agressiviteit van de tumor.’ In het project onderzoekt Van Heesch om welke micro-eiwitten het gaat, wat de exacte functie is en wat er gebeurt wanneer ze worden uitgeschakeld. ‘Als we zien dat dit effect heeft, zou dat een fantastisch nieuw en voorheen onbekend aangrijpingspunt voor nieuwe behandelingen zijn.’ 

Evolutionaire innovatie:

De meeste micro-eiwitten zijn nog niet zo lang in het menselijk lichaam te vinden: De ‘jonge’ eiwitten zijn pas laat in de evolutie van de mens ontstaan. Echter, ze kunnen een belangrijke rol spelen door aan ‘oudere’ eiwitten te binden, en zo processen in gang te zetten of juist af te remmen. Van Heesch: ‘Dit noemen we evolutionaire innovatie: iedere diersoort en dus ook de mens ontwikkelt nieuwe eiwitten die nieuwe functies met zich meebrengen. We vermoeden bijvoorbeeld dat sommige micro-eiwitten een belangrijke rol speelden in de zeer snelle groei van de hersenen van de mens, die veel groter zijn dan de hersenen in andere mensachtige aapsoorten. De eigenschap om sneller en groter te groeien is ook een eigenschap van kankercellen. Het bijzondere aan dit onderzoek is dan ook dat we gaan kijken of er een relatie bestaat tussen evolutionaire innovatie van onze hersenen, de rol van micro-eiwitten, en het ontstaan van kinderkanker.’ 

Dankbaar en vereerd:

Van Heesch is vereerd met de Vidi-beurs, maar vooral dankbaar: ‘Ik ben de collega-onderzoekers die me geholpen hebben in de voorbereiding enorm dankbaar, met name jonge, enthousiaste onderzoekers in mijn groep. Hun werk is onlosmakelijk verbonden aan de erkenning die we krijgen in de vorm van deze Vidi-beurs. Het zorgt ervoor dat we onze onderzoeksactiviteiten kunnen uitbreiden en daarmee nog dieper in de rol van micro-eiwitten binnen kinderkanker kunnen duiken.’ 

Met de Vidi-beurs van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) ontvangt Van Heesch €800.000 aan onderzoeksgelden. Deze worden gebruikt voor de uitvoer van experimenten, geavanceerde data-analyses, en het aantrekken van nieuw wetenschappelijk talent. 

Bron: www.research.prinsesmaximacentrum.nl