Verbluffende resultaten van studie naar longkankerscreening : wanneer start hier bevolkingsonderzoek?
Auteur: Jeannette Kras - scientias.nl
DE MENS.
In het Verenigd Koninkrijk bestaat er al bevolkingsonderzoek voor zware rokers en mensen die niet al te lang geleden met roken zijn gestopt. Het Rotterdamse Erasmus MC is een grootschalig proefbevolkingsonderzoek gestart waarvoor mensen die in de risicogroep vallen, zich kunnen opgeven.
Groot succes:
En niet zonder reden: Amerikaanse wetenschappers komen met verbluffende resultaten. Twintig jaar lang werden zware rokers uit verschillende landen jaarlijks gescand op longkanker. De patiënten bij wie longkanker werd geconstateerd tijdens de screening hadden na twintig jaar een overlevingskans van 81 procent. Werd de diagnose vroeg in de eerste fase van de ziekte gesteld, dan was de langetermijnoverlevingskans zelfs 95 procent.
“Dit is de eerste keer dat de langetermijnoverlevingskansen zijn onderzocht bij mensen die een jaarlijkse screening krijgen op longkanker”, zegt hoofdonderzoeker Claudia Henschke van de Mount Sinai Medical School. “De overlevingskans na twintig jaar van 81 procent is een gemiddelde van alle deelnemers die longkanker ontwikkelden tijdens het onderzoek.” Dit percentage is veel hoger dan zonder de jaarlijkse CT-scans. Normaal gesproken wordt de diagnose pas gesteld als de patiënt klachten krijgt en uiteindelijk door de huisarts wordt doorverwezen naar de longarts voor longonderzoek.
Te late diagnose:
In de helft van de gevallen wordt longkanker pas ontdekt in stadium 4. Er is dan helaas geen genezing meer mogelijk. Bij ongeveer een op de vier mensen met longkanker kan screening voorkomen dat ze overlijden aan de ziekte. In Nederland stierven 10.072 mensen aan longkanker in 2021. Het is daarmee bijna even dodelijk als dikkedarmkanker (4558 doden), borstkanker (3121 doden) en prostaatkanker (2996 doden) bij elkaar.
Slechts 16 procent van de longkankerdiagnoses wordt gesteld in een vroege fase en meer dan de helft van de ongelukkigen overlijdt binnen een jaar na de diagnose. Nieuwe behandelmethoden, zoals immuuntherapie, kunnen steeds meer uitrichten in vergevorderde stadia, maar de beste manier om de ziekte te bestrijden is vroege opsporing door middel van een CT-scan voordat er symptomen zijn.
Al in 2006 bekend:
Henschke en collega’s zijn al sinds 1992 de effectiviteit van jaarlijkse CT-scans voor longkanker aan het onderzoeken. Wereldwijd zijn meer dan 89.000 deelnemers langdurig gescreend. In 2006 maakten ze bekend dat ze een tien jaar-overlevingskans van 80 procent hadden bereikt voor longkankerpatiënten met een diagnose na een CT-scan. “We zijn erg blij om te zien dat we de overlevingskansen die we in 2006 vonden, door hebben getrokken naar een twintig jaar-overlevingskans van 81 procent”, vertelt Henschke.
Vroege opsporing:
Van de 1257 deelnemers bij wie de ziekte werd vastgesteld, zat 81 procent nog in stadium 1 van de ziekte. Dit houdt in dat er een erg kleine tumor op de beelden te zien is, die nog niet naar de lymfeklieren is uitgezaaid. De langetermijnoverlevingskans voor deze groep patiënten was zelfs 87 procent. De wetenschappers onderzochten mensen die aan het begin van de studie tussen de 50 en 80 jaar waren en minstens twintig jaar lang een pakje sigaretten per dag hebben gerookt. Ze bestudeerden echter niet alleen verstokte rokers, maar ook de longen van mensen die helemaal niet hebben gerookt of minder dan tien jaar een pakje sigaretten per dag rookten. “In de Verenigde Staten wordt ongeveer een kwart van alle longkankergevallen geconstateerd bij mensen die nooit hebben gerookt”, aldus Henschke.
“Longkanker kan genezen wanneer mensen mee kunnen doen met een jaarlijks screeningprogramma. Het is erg belangrijk dat deelnemers ieder jaar terugkomen voor hun CT-scan”, legt de wetenschapper uit. De onderzoekers adviseren een jaarlijkse longscreening voor alle volwassenen van 50 tot 80 jaar oud, die een rookgeschiedenis hebben van minstens twintig jaar lang een pakje sigaretten per dag en op dit moment nog roken, of in de afgelopen vijftien jaar gestopt zijn met roken.
In Nederland:
Aan het Erasmus MC in Rotterdam wordt op dit moment het Europese proefbevolkingsonderzoek naar de vroege opsporing van longkanker uitgevoerd. Mensen tussen de 60 en 79 jaar oud met een verhoogde kans op longkanker konden zich opgeven. De aanmelding is nu gesloten. Bij ongeveer acht van de honderd deelnemers worden op de CT-scan afwijkingen gevonden die verder moeten worden onderzocht door een longarts. Het proefbevolkingsonderzoek loopt in Nederland als test in drie regio’s. Minister Ernst Kuipers (Volksgezondheid) heeft de Gezondheidsraad eerder dit jaar gevraagd om een advies te geven over een bevolkingsonderzoek naar longkanker. De raad streeft ernaar aan het einde van het jaar een rapport klaar te hebben.
In landen als de VS, China, Zuid-Korea, Polen, Tsjechië en Kroatië loopt al een nationaal programma met als doel longkanker vroeg op te sporen. Ook in Groot-Brittannië is recent goedkeuring gegeven voor een landelijk bevolkingsonderzoek naar longkanker. Mensen van 55 tot 74 jaar met een huisartsendossier inclusief een voorgeschiedenis van roken worden er uitgenodigd voor een jaarlijkse screening.
Bron: www.scientias.nl