Wat kan ik doen tegen vochtophoping in het lichaam ?
oedeem-sok.
Vochtophoping in het lichaam kan erg vervelend zijn. Vormen van vochtophoping zijn oedeem, lymfoedeem en ascites. Hieronder zullen deze verschillende vormen worden besproken. Ook wordt uitgelegd wat je zelf met voeding kunt doen.
Oedeem:
Wat is oedeem?
Oedeem is eiwitrijk vocht wat uit de weefsels van het lichaam is getreden. Aan de buitenkant van het lichaam is de vochtophoping zichtbaar als een zwelling waar je met je vinger een putje in kunt drukken.
Oedeem kan verschillende oorzaken hebben en komt bij kanker veel voor. Een operatie, bestraling, chemotherapie, bepaalde medicijnen en de tumor zelf kunnen voor korte of langere tijd oedeem veroorzaken. Bij hart- en vaatziekten komt oedeem ook voor. Het hart heeft dan onvoldoende pompkracht waardoor bloed en vocht onvoldoende wordt afgevoerd.
Voeding bij oedeem:
Wees matig met zout. Zo houd je minder vocht vast en daalt de bloeddruk. Zorg ook voor voldoende beweging. Dit stimuleert de doorbloeding en de spierfunctie in de benen, waardoor het vocht kan verminderen.
Bij kanker kan voeding het ontstaan en de mate van oedeem niet beïnvloeden. In de volksmond wordt van sommige producten gezegd dat ze oedeem kunnen verminderen zoals kruidenthee of (thee van) bleekselderij. Het gebruik van deze producten heeft echter geen invloed op het ontstaan of de mate van oedeem.
Lymfoedeem:
Wat is lymfoedeem?
Lymfoedeem is een ophoping van (eiwitrijk) lymfevocht. Lymfoedeem ontstaat als de lymfevaten het lymfevocht niet goed kunnen afvoeren door een beschadiging van de lymfevaten of doordat er lymfevaten verwijderd zijn. Dit kan bijvoorbeeld optreden bij borstkanker wanneer de lymfklieren in de oksel zijn verwijderd. Een eerste verschijnsel van lymfoedeem is meestal een zwelling in bijvoorbeeld een arm of been.
Lees hier meer over lymfoedeem.
Overgewicht risicofactor voor ontstaan lymfoedeem:
Uit onderzoek blijkt dat overgewicht een risico factor is voor het ontwikkelen van lymfoedeem. De meeste studies naar de relatie overgewicht en lymfoedeem zijn uitgevoerd bij vrouwen met borstkanker. Uit deze onderzoeken is gebleken dat bij overgewicht tijdens en na de behandeling van borstkanker, er een grotere kans bestaat op het ontwikkelen van lymfoedeem. Ook bleek dat een hogere ">BMI zorgde voor ernstigere klachten van lymfoedeem.
Bereken hier je BMI.
Voeding bij lymfoedeem:
Enkele studies hebben gekeken naar het effect van afvallen op lymfoedeem na borstkanker. Hieruit bleek dat al een kleine gewichtsvermindering de omtrek van een arm met oedeem kan verkleinen. Deze studies zijn echter op kleine schaal uitgevoerd. Om goede conclusies te kunnen trekken is meer onderzoek nodig.
Uit onderzoek blijkt ook dat beweging mogelijk helpt bij het verminderen van lymfoedeem. Overleg met een fysiotherapeut, gespecialiseerd in oncologie, wat voor jouw situatie mogelijk is.
Lees hier meer over hoe je kunt afvallen als je door de behandeling te zwaar bent geworden.
Ascites:
Wat is ascites?
Ascites is vochtophoping in de buik. Ascites kan ontstaan door uitzaaiingen in het buikvlies of in de lever. Ook kan het voorkomen bij ernstige leverziekten zoals levercirrose. Deze vorm van vochtophoping ontstaat doordat er meer vocht naar de buikholte wordt toegevoerd en de afvoer van dit vocht niet goed verloopt.
Bij klachten kan het ascitesvocht worden afgetapt. Dit leidt over het algemeen één tot twee weken tot verlichting. Dit aftappen kan regelmatig worden herhaald en het vocht kan ook continue worden afgetapt.
Ascitesvocht kan zowel eiwitrijk zijn als eiwitarm. Bij regelmatige afvoer van eiwitrijk vocht, gaan er eiwitten en mineralen van het lichaam verloren en daalt het eiwitgehalte in het bloed.
Voeding bij ascites:
Er zijn geen voedingsmiddelen die het ontstaan en de mate van ascites kunnen beïnvloeden. Doordat de ophoping van vocht de buik laat opzwellen kunnen er klachten ontstaan zoals slechte eetlust, snelle verzadiging, benauwdheid, misselijkheid en zuurbranden.
Om deze bijkomende klachten van ascites te kunnen verlichten zou je de volgende tips kunnen proberen:
- regelmatig een kleine maaltijd eten. In plaats van 3 grote maaltijden, 6 kleinere maaltijden.
- Recht opzittende houding aannemen tijdens het eten. Niet liggend in bed of op de bank.
- Bij zuurbranden: alcohol, chocolade, pepermunt, koffie en koolzuurhoudende dranken vermijden.
Wanneer de ascites wordt veroorzaakt door uitzaaiingen heeft minder drinken en minder zout eten geen zin. Minder drinken en minder zout gebruiken kan alleen helpen als de ascites wordt veroorzaakt door een ernstige leverziekte als levercirrose. Probeer dus altijd voldoende te blijven drinken. Vaak gaat drinken in kleine porties beter. In sommige gevallen is het goed om een voeding met meer eiwit te gebruiken. Dit kun je overleggen met je arts of diëtist.